| |
|
1
|
|
مدل‌سازي رابطه بين خصوصيات فيزيکي حوزه آبخيز و رواناب و رسوب(مطالعه موردي: حوزه گرماب، استان خراسان رضوي)
|
|
( 2481 بازدید )
( 205 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 5 - شماره 19 - شماره پیاپی 19
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
دستيابي به اطلاعات دقيق سيلاب و رسوب، به دليل مشکلات اجرايي و فقدان ايستگاه‌هاي هيدرومتري و رسوبسنجي مناسب بسيار هزينه‌بر و مشکل ميباشد. لذا تحقيق حاضر درصدد تعيين ارتباطات معني‌دار بين پارامترهاي فيزيکي حوزه گرماب و مؤلفه‌هاي مختلف سيلاب و رسوب ميباشد. بدين منظور کليه اطلاعات ورودي همچون متغيرهاي مساحت و محيط حوزه، ارتفاع حداکثر، حداقل و متوسط حوزه از سطح دريا، طول آبراهه اصلي، شيب آبراهه اصلي، شيب حوزه، ضريب شکل و تراکم زهکشي، فرسايش سالانه و فرسايش ويژه برحسب مترمکعب در کيلومتر مربع در سال و سیل با دوره بازگشت‌هاي 2، 5، 10، 25، 50 و 100 ساله به مترمکعب در ثانيه جمع‌آوري شد. سپس ارتباط بين هشت پارامتر برآورد شده سيلاب و رسوب و 10 پارامتر فيزيکي حوزه از طريق روش هاي تجزيه‌وتحليل آماري رگرسيون چندمتغيره و شبکه عصبي انجام پذيرفت. بررسي ورودي هاي مؤثر در روش رگرسيون چندمتغيره نشان داد که متغيرهاي مساحت و شيب حوزه پارامترهاي مؤثر در توليد سيلاب و متغيرهاي مساحت، ارتفاع حداقل و متوسط حوزه و طول آبراهه اصلي پارامترهاي مؤثر در توليد رسوب حوزه گرماب ميباشند. همچنين شبکه تابع پايه شعاعي براي مقادير پيش‌بيني‌شده فرسايش ويژه و شبکه پروسپترون چندلايه براي فرسايش تخميني سالانه بهترتيب با حداکثر ضريب تبيين 0/98 و 0/99 و حداقل جذر ميانگين مربعات خطايي برابر با 0/16 و 253/63 بهعنوان کارآمدترين مدل انتخاب شد. اما براي مقادير پيشبيني شده سيلاب با دوره بازگشت‌هاي 2، 5، 10، 25، 50 و 100 ساله، مدل رگرسيون چندمتغيره باتوجه به حداکثر ضريب تبيين، حداقل جذر ميانگين مربعات خطا و قدر مطلق خطاي نسبي بهعنوان برترين مدل برگزيده شد.
|
|
تخصص ها
:
|
پروسپترون چندلايه، تابع پايه شعاعي، حوزه آبخيز گرماب، رگرسيون چندمتغيره، شبكه عصبي مصنوعي
|
|
|
|
|
2
|
|
مکان يابي و اولويت بندي مناطق مناسب براي احداث سدهاي اصلاحي توري سنگي با استفاده مدل ANP (منطقه مورد مطالعه حوزه آبخيز سد طرق)
|
|
( 2389 بازدید )
( 146 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 5 - شماره 19 - شماره پیاپی 19
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
اختصاص بودجه هاي اقتصادي براي اجراي پروژه هاي آبخيزداري براساس اهميت منطقه از نظر اقتصادي (آب و خاک)، اجتماعي و توريستي انجام مي شود. در اين تحقيق از روش تصميمگيري چند معياره (ANP) برای اولويت بندي منطقه جهت اجراي پروژههاي آبخيزداري(سدهاي اصلاحي توري سنگي) استفاده شد. درمرحله اول معيارها که شامل عوامل طبيعى(رسوبدهى، شيب، رخساره ژئومرفولوژى و کاربري اراضي)، اقتصادى(نزديكىروستا، جاده و منابع قرضه) تعيين شد. در مرحله بعد براي تعيين تاثير عوامل در مکانيابي و اولويت بندي مناطق براي احداث سدهاي اصلاحي توري سنگي از نظرات کارشناسي(پرسشنامه) و براي تعيين مقدار ضريب اهميت معيارها از نرمافزار Super decision استفاده گرديد. در ادامه با همپوشاني نقشه ها، نقشه نهايي مکانيابي و اولويتبندي زيرحوزههاي منطقه بدستآمد. نتايج نشان داد که بيشترين تاثير در مکانيابي را عامل فرسايش با ضريب اهميت 0/407 و شيب با ضريب اهميت 0/241 داشتهاند. براساس نقشه نهايي 19 درصد از منطقه در اولويت اول احداث سدهای اصلاحي قرار دارد. تجزيه و تحليل نقشه نهايي نشان ميدهد که اين روش نتايج قابل قبولي و توانايي بالايي براي مکانيابي و اولويت بندي به صورت کاربردي را دارا مي باشد.
|
|
تخصص ها
:
|
مکانيابي، اولويت بندي، سدهاي اصلاحي توري سنگي، ANP و حوزه آبخيز طرق
|
|
|
|
|
3
|
|
تاثیرپذیری رواناب و رسوب تولیدی از سطوح مختلف پوشش کاه و کلش کلزا در کرتهای کوچک آزمایشگاهی
|
|
( 2345 بازدید )
( 62 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 5 - شماره 19 - شماره پیاپی 19
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
فرسایش نامتعادل خاک یکی از خطراتی است که با تولید فراوان رواناب و رسوب، منابع طبیعی قابل دسترس جوامع را تهدید میکند. به‌کارگیری اصول حاکم بر استفاده از حفاظت‌کننده های آلی و غیر آلی خاک می‌تواند گامی موثر برای مقابله با آن باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر مقادیر مختلف پوشش کاه و کلش کلزا بر تغییرات رواناب و رسوب خاک لومی – شنی در شرایط آزمایشگاهی انجام شد. بدین‌منظور باران با شدت 50 میلی متر بر ساعت و بارش 10 دقیقهای در مقیاس کرتهای 0/5 مترمربع و سه تکرار، با مقادیر پوششی 25 و 50 درصد کاه و کلش کلزای مزارع صنعتی دشت ناز واقع در شهر ساری با استفاده از شبیه‌ساز باران موجود در دانشکده منابع طبیعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری شبیه‌سازی شد. نتایج نشان داد کاربرد هر دو سطح مطالعاتی پوشش کاه و کلش کلزا تاثیر معنی‌دار (0/5p-value
|
|
تخصص ها
:
|
افزودنی‌های آلی، کرت فرسایشی، مدیریت خاک، مهار فرسایش
|
|
|
|
|
4
|
|
مروری بر عوامل موثر بر وقوع زمین لغزش در رویشگاه های جنگلی ایران
|
|
( 2279 بازدید )
( 61 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 5 - شماره 19 - شماره پیاپی 19
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
در ايران، با توجه به ناهمواري شديد، مناطق كوهستاني، فعاليت زمين ساختي و لرزه خيزي زياد، شرايط گوناگون زمین شناسي و اقليمي، شرايط طبيعي برای ايجاد طيف گستردهای از زمين لغزشها فراهم است و ساليانه خسارات جاني و مالي فراواني به کشور وارد ميشود. با توجه به گستردگی و تفاوت زیاد بین رویشگاههای مختلف جنگلی در حوزههای آبخیز کشور و میزان بارندگی متفاوت در هر منطقه عوامل موثر بر وقوع زمین لغزشها نیز متفاوت می باشد. اما بررسی مطالعات مختلف نشان داد عوامل تاثیرگذار در وقوع زمین لغزس شامل عوامل طبیعی غیرقابل تغییر و عوامل انسانی شامل تغییرکاربري اراضی و احداث زیرساختهای کشور (جاده سازی، سدسازی و غیره) که قابل مدیریت بوده می باشد. بصورتی که عوامل انسانی در اکثر زمین لغزشهای رخ داده بطور مستقیم و یا تاثیر بر روی عوامل طبیعی بصورت غیرمسقیم نقش مهمی داشته است. همچنین کاهش سطح جنگل های کشور بدلیل فقدان طرحهای یکپارچه مدیریتی کشور در افزایش وقوع زمین لغزش ها تاثیر گذار بوده است. لذا مطالعه پایداری دامنه ها قبل از احداث زیر ساخت های جدید در کشور امری ضروری است.
|
|
تخصص ها
:
|
زمین لغزش، رویشگاه جنگلی، تغییر کاربری، پایداری دامنه
|
|
|
|
|
5
|
|
بررسی چارچوب های مقرراتی و سازمانی بهمنظور مدیریت یکپارچه منابع آب در حوضه های رودخانهای مشترک با تاکید بر رودخانه های مرزی ایران
|
|
( 2344 بازدید )
( 68 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 5 - شماره 19 - شماره پیاپی 19
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
مدیریت یکپارچه منابع آب، به عنوان فرآیندی که موجب ترویج، توسعه و مدیریت هماهنگ آب، زمین و منابع مرتبط درسطح حوضه رودخانه می شود، نیازمند یک چهارچوب قانونی موثر برای فراهم آوردن قوانین و روشهای شفاف است. نقش قانون در کلیه مراحل برنامهریزی، طراحی و اجرای سیستم های مدیریت آب، اهمیت زیادی دارد. تعدادی از مباحث قانونی سخت در این زمینه شامل مالکیت آب، مسئولیت های مشترک، آسیب های ممکن برای فعالیت ها و استفاده های یک کشور، مکانیسم های همکاری در بین کشورهای همسایه، تخصیص و محدودیتها برای استفادههای مختلف، و روش هایی برای حل مسالمت آمیز اختلافات، باید شناخته شوند. به کار گرفتن یک چهارچوب قانونی مناسب، مدیریت موثر را ارتقا داده و به اجتناب یا حل اختلافات بین آببران رقیب و منافع آنها کمک می نماید. لذا در این تحقیق ابتدا قوانین بین المللی مهم در خصوص نحوه حاکمیت و بهره برداری از رودخانه های مشترک مرزی معرفی میگردد. در گام بعدی هر یک از رودخانههای مرزی (دجله، فرات، اروندرود، هیرمند، هریرود، ارس، اترک) کشور ایران مورد مطالعه قرار میگیرد و در نهایت برای هریک از آنها پیشنهاداتی در جهت توسعه و مدیریت بهتر این رودخانهها ارائه خواهد شد. مطالعات صورت گرفته نشان میدهد که برخی از مدیریتهای ضعیف در اینباره به روابط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور ایران با دیگر کشورهای همسایه برمیگردد و به عنوان یک نتیجه از بررسیهای انجامشده می توان بیان کرد که با توجه به قوانین بین المللی موجود و وضعیت بهره برداری کشورهای دارای منابع مشترک، باید جوامع و دولت ها به سمت استفاده منصفانه و معقولانه همراه با حق توسعه پایدار برای طرفین پیش بروند.
|
|
تخصص ها
:
|
قوانین بین المللی بهره برداری آب، مدیریت یکپارچه منابع آب، رودخانه های فرامرزی ایران
|
|
|
|
|
6
|
|
ارزیابی تأثیر خشکسالی های اخیر بر تغییرات سطح آب‌های زیرزمینی دشت سروستان استان فارس
|
|
( 2457 بازدید )
( 181 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 5 - شماره 19 - شماره پیاپی 19
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
طی سال‌های اخیر در بیشتر مناطق ایران به دلیل کاهش نزولات جوی، خشکسالی های پردامنه و شدیدی رخ داده که پیامد آن، افت شدید سطح ایستایی سفره‌های آب زیرزمینی است. در این پژوهش، بهمنظور بررسی وضعیت خشکسالی های اخیر و تأثیر آن بر منابع آب زیرزمینی از شاخص بارش معیار شده (SPI) در مقیاس‌های مختلف زمانی و شاخص منبع آب زیرزمینی (GRI) استفاده شد. ابتدا داده‌های بارش ماهانه‌ی 6 ایستگاه هواشناسی و تراز سطح ایستایی مربوط به 24 حلقه چاه شاهد واقع در دشت سروستان استان فارس طی دوره‌ی آماری 1391-1370 جمع‌آوری گردید. پس از انجام آزمون‌های همگنی روی داده‌های جمع‌آوری‌شده و رفع نواقص آماری به روش تفاضل و نسبت‌ها، شاخص‌های مذکور در مقیاس‌های زمانی سالانه، 3، 6، 9، 12، 18، 24 و 48 ماهه محاسبه گردید. نتایج حاصل از تحقیق نشان میدهد که در طول دوره‌ی آماری مورد مطالعه، خشکسالی هواشناسی و آب زیرزمینی دشت، دارای روند افزایشی است و سطح سفره‌ی آب زیرزمینی به‌اندازه 10/9 متر افت داشته است. همبستگی بین شاخص SPI در مقیاس‌های زمانی مختلف با اعمال و بدون اعمال تأخیر زمانی با میانگین تراز سطح سفره آب زیرزمینی و شاخص GRI بررسی شد. تحلیل‌های آماری نشان داد که شاخص SPI در مقیاس زمانی 48 ماهه بدون اعمال تأخیر زمانی با میانگین تراز سطح آب زیرزمینی و شاخص GRI در سطح 0/01 معنی‌دار بوده و دارای بیشترین ضریب همبستگی است که حاکی از تأثیرگذاری خشکسالی بر آب زیرزمینی دشت سروستان است. رابطه‌ی وایازی بین ارتفاع متوسط سطح آب زیرزمینی و شاخص SPI نشان داد که 56 درصد از واریانس تراز متوسط سطح ایستایی تحت تأثیر SPI 48 ماهه و 44 درصد متأثر از سایر عوامل به‌ویژه بهره‌برداری بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی است.
|
|
تخصص ها
:
|
خشکسالی، سطح آب زیرزمینی، شاخص بارش معیار شده (SPI)، شاخص منبع آب زیرزمینی (GRI)، دشت سروستان.
|
|
|
|
|
7
|
|
تغییرات تداوم و شدت دبی ماهانه جریان رودخانهای در حوضه گرگانرود استان گلستان
|
|
( 2214 بازدید )
( 97 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 5 - شماره 19 - شماره پیاپی 19
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
ضرورت و مبناي اولیه برنامه‌ریزي مدیریت آب، ارزیابی و درک تداوم و شدت دوره‌هاي هیدرولوژیک خشک و مرطوب است. هدف پژوهش حاضر تعیین دوره‌های شروع و پایان خشکسالی و ارزیابی تغییرات تداوم و شدت دبی ماهانه جریان رودخانهای در ۲۰ ایستگاه هیدرومتری استان گلستان در یک دوره 38 ساله (۱۳۵۳-۱۳۹۱) است. براساس توزیع ماهانه جریان، ضریب وزنی اهمیت کمبود آب ماهانه محاسبه شد. سپس اختلاف دبی هر ماه از میانگین درازمدت در فاکتور وزنی ضرب و دبی مؤثر محاسبه شد. تفاوت میانگین دبی و دبی مؤثر بهعنوان کمبود ماهانه مدنظر قرار گرفت و شدت کمبود جریان محاسبه شد. براساس نتایج، در ایستگاه‌های نوده خاندوز و سرمو واقع در بالادست، در تمام سال مقادیر آبدهی از حجم کمبود (میلیون مترمکعب) بالاتر بوده و کمبود جریان مشاهده نشد. در حالی‌که در اکثر ایستگاه‌ها تداوم دوره کمبود در ماه‌های تیر و مرداد اتفاق افتاده است. همچنین تغییرات حجم کمبود در سال‌های مختلف نشان داد که فراوانی تداوم‌های 4 و 5 ماهه بیشتر از سایر تداوم‌ها است. براساس نتایج خوشه‌بندی، ایستگاه‌های مشابه مانند تقی‌آباد و بصیرآباد دارای بالاترین شدت کمبود جریان می‌باشند در صورتی‌که ایستگاه‌های نوده‌خاندوز و سرمو کم‌ترین مقدار شدت کمبود جریان را دارند.
|
|
تخصص ها
:
|
حجم کمبود، خشکسالی هیدرولوژیک، دبی مؤثر، شدت کمبود جریان
|
|
|
|