| |
|
1
|
|
معرفي و کاربرد تئوري بازي در مديريت مشارکتي حوزه‌هاي آبخيز
|
|
( 2290 بازدید )
( 223 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 6 - شماره 20 - شماره پیاپی 20
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
حوزه آبخيز يک سامانه پيچيده و پوياست که به عنوان واحد برنامه ريزي و مديريت تلقي مي‌شود. از اين رو لحاظ تمام ابعاد فني، اجتماعي، اقتصادي، فيزيکي، اکولوژيکي و سازماني در فرآيندهاي برنامه‌ريزي و مديريت صحيح آن ضروري است. حال از آن جا که معمولاً ذينفعان مختلف داراي اهداف و نيازهاي متقابل و گاه متضاد مي باشند، لذا اتخاذ تصميم براي مديريت بهينه حوزه آبخيز دشوار مي باشد. بر اين اساس، براي رسيدن به مديريت مشارکتي بايستي به ذينفعان اجازه داده شود تا فعالانه در فرآيند تصميم‌گيري دخالت کنند و نظرات خود در کليه مراحل تصميم گيري را ارائه نمايند. در اين راستا، ابزارهاي مختلف مديريتي براي تسهيل فرآيند تصميم‌گيري در شرايط چند هدفه تهيه شده اند. در اين خصوص استفاده از رويکرد تئوري بازي به‌سبب امکان دستيابي به مديريت مشارکتي از طريق لحاظ نظرات ذينفعان مختلف در سطح حوزه آبخيز امکانپذير مي باشد. لذا در پژوهش حاضر سعي شده است تا ضمن معرفي تئوري بازي به‌عنوان يکي از ابزارهاي کارا و نوين در علم تصميم‌گيري، کاربرد آن در مديريت مشارکتي براي کاهش اختلاف در بهره‌برداري از منابع مشاع حوزه‌هاي آبخيز مورد ارزيابي قرار گيرد. بر اساس پژوهش‌هاي صورت گرفته، تئوري بازي نقشي اساسي در تحليل اختلاف ديدگاه ذينفعان داشته و براي انتخاب اقدامات مديريتي آبخيزها روشي موثر مي‌باشد.
|
|
تخصص ها
:
|
تصميم‌گيري گروهي، مدل هاي بهينه‌سازي، مدل هاي مديريتي، مديريت حوزه آبخيز، مشارکت مردمي.
|
|
|
|
|
2
|
|
بررسي تأثير عمليات احياء بيولوژيك بر ذخيره كربن آلي خاك (مطالعه موردي: حوزه آبخيز حسين آباد- استان خراسان جنوبی)
|
|
( 2447 بازدید )
( 155 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 6 - شماره 20 - شماره پیاپی 20
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
اجراي عمليات احياي بيولوژيك نقش مؤثري در كنترل سيل، تغذيه آب هاي زيرزميني، احيا و تقويت پوشش گياهي و كنترل بيابان‌زايي بويژه در مناطق خشك و نيمه خشك دارد. لذا تحقيق حاضر با هدف ارزيابی و تعيين کمی ترسيب کربن خاك در عمليات احيايي بذركاري، بوته‌کاری، احداث هلالی آبگير و نها لکاری در حوزه آبخيز حسين آباد اجراء گرديد. برای نمونهبرداری خاک در منطقه معرف هر فعاليت احيايی سه ترانسکت 200 متری به فاصله 30 متر از يکديگر به شکل تصادفی- سيستماتيک مستقر گرديد. در امتداد هر ترانسکت ده پلات به صورت تصادفی انداخته شد و در عمق 30-15 سانتی متری تاج پوشش گياهان غالب نمونهبرداری انجام شد. نتايج تجزيه آماری داده‌ها نشان داد که ميزان ترسيب کربن بر اثر اجرای عمليات اصلاحي بطور معني‌داري افزايش يافته است. ميزان كل كربن ترسيب يافته در حوزه آبخيز حسين آباد با مساحت 3153 هكتار، 63834/3 تن كربن آلي، معادل ميانگين 20/24 تن در هكتار بوده است. ميزان ذخيره کربن در تيمار بوته كاري دارای بيشترين ميزان نسبت به شاهد بوده و بطور ميانگين قادر به ترسيب 23/4 تن كربن در هكتار بوده است. عمليات بذركاري و بذرپاشي با كمترين مقدار توانايي ترسيب كربن قادر به ترسيب 17 تن كربن آلي در هكتار بوده است. بنابر نتایج حاصله، عمليات اصلاحی پوشش گياهي بويژه بوته‌كاري در جهت حفاظت از حوزه آبخيز حسين آباد، دارای قابليت بالايی در ترسيب کربن خاک بوده است.
|
|
تخصص ها
:
|
احياي بيولوژيك، خاك، ترسيب كربن، حسين آباد
|
|
|
|
|
3
|
|
سازگاری با تغییرات اقلیمی با رویکرد ارزیابی فرصت ها و چالش ها در مقیاس حوزه آبخیز
|
|
( 2238 بازدید )
( 89 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 6 - شماره 20 - شماره پیاپی 20
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
پروژه هاي آبخيزداري و منابع طبيعي اعم از مديريتي، سازهاي و بيولوژيكي به منظور حفاظت از منابع پايه (آب، خاك و پوشش گياهي) و تداوم توليد از طريق حفظ حاصل خيزي خاك و پایداری کشاورزی طراحی و اجرا می گردند. تغییرات اقلیمی کنونی و بیم تداوم آن در آینده موجب شده تا نگرانی اساسی در این زمینه بیشتر باشد. هدف از این تحقیق ارزيابي كيفي و فني پروژه هاي اجرا شده آبخيزداري در راستای پایداری محیطزیست و بهبود فعالیت های کشاورزی و نیز ارزیابی ديدگاه ساکنین محلي در این زمینه بود که در قالب پروژه بین المللی منارید در حوزه رزین استان کرمانشاه به عمل آمد. بر پایه نتایج این پژوهش، کپه کاری، باغ دیم، بندهای سنگ ملاتی و گابیونی و کانال سیل مهم ترین پروژه های احداثی بودند.کپه کاری تا حدودی موفقیت آمیز بود، اما قرق نشده بود. تقریبا بخش قابل توجه نهال های غرس شده نیز خشکیده بودند. اقدامات مکانیکی به ویژه کانال (دایک) نیز به دلیل عدم خطرات سیل، فرسایش و رسوب از تمهیدات لازم برای ساخت برخوردار نبودند و از نظرات ساکنین محلی برای ساخت آن ها استفاده نشده بود. در نهایت مواردی چون مدیریت چرا، اصلاح شخم، کشاورزی پایدار و برنام هریزی برای منابع آب و جاذبه های گردشگری و حفظ تنوع زیستی از محورهای مهم و منطبق بر اهداف پروژه منارید است که مورد برنامه ریزی جامع با قابلیت اجرایی قرار نگرفته بودند. این موارد مهمترین ضرورتهای آبخیزداری نوین برای سازگاری با تغییرات اقلیمی، کمترین حد برهم زدن نیمرخ خاک و حفظ رطوبت آن، افزایش بهره وری منابع آب، اصلاح شخم و مدیریت مناسب نهاده های کشاورزی استوار است.
|
|
تخصص ها
:
|
اقدامات آبخیزداری، استان کرمانشاه، اقدامات مکانیکی، اقدامات بیولوژیکی، پروژه مناريد
|
|
|
|
|
4
|
|
بررسی تغییرات زمانی-مکانی پارامترهای کمّی و کیفی آب زیرزمینی با استفاده از روشهای زمین آمار در دشت مشهد
|
|
( 2250 بازدید )
( 102 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 6 - شماره 20 - شماره پیاپی 20
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
آب زيرزميني منبع اصلي تأمين نيازهاي كشاورزي، شرب و صنعت به‌ویژه در مناطق خشك و نیمه‌خشک محسوب میشود. هدف از این تحقیق بررسی رابطه بین کیفیت آب زیرزمینی با سطح ایستابی در دشت مشهد می‌باشد. در اين مطالعـه، اطلاعاتی کیفی 41 چاه آب زيرزمينـي برای ماه‌های تغذیه و تخلیه در سالهای 1393-1380 موردبررسی قرار گرفت. از نرم افزار GS+ و محیط GIS جهت تعیین و ترسیم نقشههای پهنه‌بندی با استفاده از روشهای مختلف میانیابی استفاده شد. نتایج نشان داد روش کریجینگ معمولی با دارا بودن کمترین میزان RMSe و بیشترین R2 بهترین برآورد را در منطقه داشته است. بررسی کلاس غالب آب زیرزمینی در دشت مشهد به ترتیب، برای مصارف کشاورزی، با نمودار ویلکوکس، 1S-2C و 1S-3C و برای مصارف شرب، با نمودار شولر، «خوب» و «متوسط» طبقه‌بندی شد. نتایج بررسی پارامترهای کیفیت آب نشان داد که به غیر از Mg بقیه پارامترها در طی این سال‌ها تغییرات افزایشی داشته و در بین این پارامترها، هدايت الکتریکی (EC) و مجموع املاح محلول(TDS)، افزایش چشمگیرتری داشته که باعث کاهش کیفیت آب طی این سال‌ها شده است. میانگین همبستگی روند تغییرات مکانی سطح ایستابی و EC، به ترتیب 0/35- و 0/45- می‌باشد که نشان‌دهنده افزایش شوری با کاهش سطح آب آبخوان است. نتایج این تحقیق بیانگر این است که علّت اصلی کاهش کیفیت آب در دشت مشهد، وجود نواحی صنعتی و مسکونی و توسعه اراضی کشاورزی بوده است.
|
|
تخصص ها
:
|
روشهای درون‌یابی، شوری آب، GIS، دشت مشهد.
|
|
|
|
|
5
|
|
ارزیابی شدت و پهنه‌بندی وضعیت خشکسالی استان فارس براساس شاخص بی‌نظمی بارش (RAI)
|
|
( 2295 بازدید )
( 74 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 6 - شماره 20 - شماره پیاپی 20
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
یکی از مشکلاتی که بشر بخصوص در سالهای اخیر با آن مواجه شده بحران آب و وقوع خشکسالی هیدرولوژیکی است و از طرفی چون خشکسالی هیدرولوژیکی بصورت تدریجی اتفاق میافتد و در مدت زمان طولانیتری اثرات خود را برجای میگذارد پایش خشکسالی برای ما حائز اهمیت است. در میان شاخص های نظارت و پایش خشکسالی شاخص ناهنجاری بارندگی، به دلیل سادگی و تأثیر بالای آن یکی از روشهای مناسب محسوب میگردد. هدف از این پژوهش پایش و پهنه بندی خشکسالی با استفاده از شاخصRAI در طول دوره آماری 20 ساله (سال1370تا 1390) در 10 ایستگاه کازرون، دشت ارژن، فراشبند، بند بهمن، جهرم، جوکان، بوانات، دریاچه کافتر، قلات و نیریز می باشد پراکنش ایستگاه ها به نسبت یکسان در کل استان صورت گرفته است. همچنین نمودارهای پهنه بندی اوضاع خشکسالی برای دوره های بلند مدت و شدیدترین وضعیت در انتهای پژوهش ارائه شده است. نتایج نشان داد به طور تقریب و کلی در همه ایستگاه ها از سال 1370 تا 1380 پراکنش خشکسالی بیشتر بصورت دورههای یکساله و کوتاه مدت بطور متناوب اتفاق افتاده است و وضعیت خشکسالی از سال 1380 تا 1390 بطور تقریبی در همه ایستگاهها که معرف کل استان فارس است، بیشتر به صورت دورههای چندساله و بلندمدت خشکسالی مشاهده می گردد. براساس شاخص RAI شدیدترین خشکسالی درسال 1379 در ایستگاه جهرم با مقدار 3/94- و در سال1373 در ایستگاه کازرون با مقدار3/87- اتفاق افتاده است. همچنین براساس شاخصRAI بیشترین مقدار ترسالی در ایستگاه نیریز با مقدار 4/3 و در سال 1375به وقوع پیوسته است.
|
|
تخصص ها
:
|
استان فارس، خشکسالی هیدرولوژیکی، روشIDW، شاخص ناهنجاری بارش، شدت و تداوم.
|
|
|
|
|
6
|
|
پهنه بندی خشکسالی جلگه خزر با استفاده ازشاخص های SPI و ZCI
|
|
( 2154 بازدید )
( 116 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 6 - شماره 20 - شماره پیاپی 20
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
خشکسالی یکی از پدیده های جوی است که آثار سوء آن در بخش های مختلف محیطی، اقتصادی و اجتماعی بتدریج مشخص و ملموس می گردد و به همین دلیل به آن بلای خزنده هم گفته میشود. اثرات منفی خشکسالی تابعی است از میزان، مدت و بزرگی خشکی که در بعضی مواقع قادر خواهد بود حیات طبیعت را به خطر می اندازد و در سطوح ملی تاثیر گذار باشد. در این مطالعه به پهنه‌بندی خشکسالی در پنج سال متوالی جلگه خزر با استفاده از شاخص های SPI وCZI در محیط Arc GIS برای ایستگاه های سینوپتیک آستارا، اینچه برون، بندرانزلی، بابلسر، رامسر، رشت، قائمشهر، غفارحاجی، گرگان و نوشهر پرداخته شده است. بدین منظور مجموع بارندگی 25 سال (1389-1365) مد نظر قرار گرفته شده است. نتایج شاخصها نشان می دهد بیشترین ترسالی برای ایستگاه آستارا در سال 1379 با شاخصی بترتیب برابر2/6 و2/22 و بیشترین خشکسالی برای ایستگاه بابلسر در سال 1389با شاخصی برابر 2/86- و2/39- بوده است. براساس نقشههای خشکسالی پنج ساله، درسال 1369 بیشترین میزان خشکسالی در ناحیه شرقی جلگه خزر بوده و سایر نواحی با میزان کمتری مواجه بودهاند. در سال 1374 خشکسالی به جلگه مرکزی کشیده شده‌است و در سال 1379 ناحیه شرق و مرکز جلگه شاهد خشکسالی با میزان متفاوتی بودهاست. سال 1384 تمام قسمتهای حاشیه خزر شاهد خشکسالی با میزان مختلفی بوده است و در سال 1389 نیز اکثر جلگه خزر دارای خشکسالی بودهاست و روند خشکسالی از شرق جلگه خزر به سمت غرب جلگه خزر کاهش یافته است.
|
|
تخصص ها
:
|
ایستگاه سینوپتیک، پهنه بندی، خشکسالی، جلگه خزر.
|
|
|
|
|
7
|
|
تعیین عرصه‌های مناسب احداث سدهای زیرزمینی در حوضه خشکرود استان مرکزی از طریق سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیریداده های مکانی منطقه
|
|
( 2114 بازدید )
( 94 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 6 - شماره 20 - شماره پیاپی 20
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
یکی از گزینه های مدیریت جریان های زیرسطحی، استفاده از سدهای زیرزمینی است. سدهای زیرزمینی به دلیل عدم پیچیدگی زیاد سازهای، هزینه کم احداث و نبود تبخیر سطحی، مناسب اجرا در تمام اقلیم های کشور میباشند. عوامل مختلف و متنوعی در مکانیابی سدهای زیرزمینی دخیل است، از این رو مکانیابی آن ها کار پیچیده و زمانبری است. لذا در این بررسی از سامانه اطلاعات مکانی ((GIS استفاده شد تا روشی جدید برای مکانیابی آبراهه های مناسب برای ساخت سدهای زیر سطحی در محدوده شمال شهرستان ساوه و در بخش خشکرود پیشنهاد گردد. در ابتدا برای انتخاب مناطق مستعد، یکسری از معیارها نظیر میزان شیب، گسل های منطقه، سازندهای نامناسب زمینشناسی، به عنوان معیارهای حذفی در نظر گرفته شد و مناطق دارای این معیارها از منطقه مورد مطالعه حذف گردیدند، سپس از بین مناطق مستعد باقی‌مانده با استفاده از معیارهایی نظیر میزان فاصله از قنات ها، راههای دسترسی، محدوده های کشاورزی تحت پوشش، کیفیت و کمیت آب زیرزمینی و عمق مخزن، سه منطقه برای احداث سد در نظر گرفته شده و الویت بندی گردیدند.
|
|
تخصص ها
:
|
جریان زیرسطحی، مکانیابی، شهرستان ساوه، Arc GIS، مولفه های مکانی
|
|
|
|