| |
|
1
|
|
سلامت آبخيز (قسمت سوم): مدل مفهومي بنيه، ساختار و انعطاف‌پذيري VOR
|
|
( 2698 بازدید )
( 220 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 5 - شماره 16 - شماره پیاپی 16
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
اقبال روزافزون محققان،سياست‌گزاران و برنامه‌ريزان جهان به بحث توسعه پايدار از يک سو و افزايش بي‌رويه جمعيت،تخريب محيطزيست،نابودي گونه‌هاي جانوري و استفاده بيش از حد از منابعطبيعي از سوي ديگر مؤيد ضرورت کسب اطلاعات لازم در خصوص وضعيت سلامت زيست‌بوم‌هاي مختلف حوزه‌هاي آبخيزمي‌باشد. تا بدين وسيله بتوان تا حدامکان برنامه‌ريزان کلان کشور را در راستاي افزايش پايداري حوزه‌هاي آبخيز و استفاده بهينه از منابع موجود ياري نمود. امروزه حفظ سلامت زيست‌بوم به‌عنوان يک رويکرد جديد در مديريت محيطزيست مورد توجه سطوح مختلف مديريتي، تصميم‌گيري و سياست‌گزاري قرار گرفته است و روش‌هاي متنوعي براي ارزيابي سلامت زيست‌بوم‌ها ارائه شده است. يکي از اين روش‌ها استفاده از مدل‌هاي مفهومي شاخص‌محور ميباشد. بر اين اساس پژوهش فعلي به معرفي مدل مفهومي بنيه- ساختار- انعطاف‌پذيري (VOR) مورد استفاده براي ارزيابي سلامت زيست‌بوم پرداخته است تا بتوان با کمک آن اطلاعاتي ارزشمند براي انجام مطالعات جامع در راستاي مديريت جامع و همه‌جانبه حوزه‌هاي آبخيز کسب نمود. تعيين سلامت حوزه‌هاي آبخيز در بسياري از مناطق جهان از جمله ايالات متحده امريکا، چين، هند، کانادا و استراليا به‌خوبي مورد توجه قرار گرفته است. در حالي‌که در ايران هنوز مطالعات مستندي در زمينه ارزيابي سلامت آبخيز ارائه نشده است. حال‌آن‌که تخريب زمين در ايران به‌دليل رشد فزاينده صنعتي و مديريت نامناسب کشاورزي به يک معضل اساسي تبديل شده است، لذا پايش حوزه‌هاي آبخيز و تعيين وضعيت سلامت آنها در امر برنامه‌ريزي و سياست‌گزاري به منظور مديريت سازگار اجتناب‌ناپذير است.
|
|
تخصص ها
:
|
توان اکولوژيکي زيست‌بوم، شاخص‌هاي پايداري، مدل مفهومي ارزيابي سلامت آبخيز، نمايه‌هاي زيست‌بوم سالم
|
|
|
|
|
2
|
|
بررسی روند تغییرات کمّی و کیفی آبخوان دشت ابوغویر با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی
|
|
( 2501 بازدید )
( 161 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 5 - شماره 16 - شماره پیاپی 16
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
شناخت آب از نظر کیفیت، کمیت و چگونگی حصول آن قدمی اساسی برای بهینه سازی مصرف است.کیفیت منابع آب نیز تحت تاثیر شرایط محیطی و انسانی متعددی قرار دارد. هدف از این مطالعه بررسی تغییرات کمی و کیفی آبخوان دشت ابوغویر در استان ایلام طی یک دوره 14 ساله (1393-1380) بود. بدین منظور از آمار 33 حلقه چاه کمی و 10 حلقه چاه کیفی استفاده شد، پس از تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزار ArcGIS نقشه های هم تراز و هم افت ترسیم شد. هیدروگراف واحد آب زیرزمینی نیز برای محدوده دشت به دست آمد. برای بررسی کیفیت آب زیرزمینی پارامترهای ECو Clمورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از نقشه های هم افت بیانگر این بود که بخش های مختلف دشت، افتی بین 1 تا 10 متر در طول دوره مطالعه داشته اند و در طی 14 سال به طور متوسط به میزان 2/88 متر (به طور متوسط سالانه 20 سانتی متر) سطح آب کاهش یافته است. برای تعیین اثر میزان بارش بر سطح آب زیرزمینی، بارندگی این دوره نیز مورد بررسی قرارگرفت. بیشترین میزان تراز مربوط به سال آبی 1383 برابر با 77 متر و بیشترین بارندگی هم در طی این سال به میزان 345 میلی متر روی داده است. نتایج نشان دهنده ارتباط معنیدار بین بارندگی و میزان تراز آب بود. بررسی پارامترهای هدایت الکتریکی و میزان کلر نیز حاکی از افزایش میزان این پارامترها در طی دوره بود. همچنین مناطق مرکزی دشت دارای کیفیت پایینتری نسبت به سایر مناطق بودند که به دلیل تمرکز چاه های بهره برداری و افت بیشتر این مناطق است. از این رو میتوان نتیجه گرفت که مهمترین عوامل افت آب زیرزمینی و تخریب کیفیت در دشت ابوغویر پدیده خشکسالی، برداشت بی رویه و تعداد زیاد چاهها است.
|
|
تخصص ها
:
|
افت آب زیرزمینی،استان ایلام، کیفیت، هیدروگراف واحد.
|
|
|
|
|
3
|
|
پهنه‌بندی اثرات تغییر اقلیم روی الگوی دمایی با استفاده از ریزمقیاس نمایی داده های مدلHadCM3 (مطالعه موردی: استان اردبیل)
|
|
( 2476 بازدید )
( 84 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 5 - شماره 16 - شماره پیاپی 16
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
دما یکی از مهمترین پارامترهای هواشناسی است که در بسیاری ازمطالعات مورد استفاده قرار می گیرد. این متغیر هواشناسی در بررسی های تغییر اقلیم و کشاورزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، بطوری که تغییر اقلیم و افزایش درجه حرارت یکی از مسائل مهم زیست محیطی بشر به حساب می آید. پهنه بندی این پارامتر و بررسی تغییرات آن در دوره دراز مدت می تواند بر مدیریت صحیح بهره برداری از منابع آب و خاک و تامین نیاز آبی گیاهان موثر باشد. در این تحقیق داده‌هاي خروجی مدل گردش عمومی جو تحت سناریويA1B با استفاده از مدل SDSMریزمقیاس شد سپس به ارزیابی پیامدهاي تغییر اقلیم بر الگوي دمایی در 3 دهه‌ي آتی استان اردبیل پرداخته شد. بدین ترتیب ابتدا متوسط دمای سالیانه استان در 3 دهه‌ي 2020 ،2050 و 2090 میلادي مورد بررسی قرار گرفت و با داده‌های مشاهداتی ایستگاه‌های سینوپتیک استان طی دوره آماری2014-1994 مقایسه گردید. در انتها نیز پهنه بندی تغییرات الگوي دمایی در این دوره‌ها انجام شد. نتایج نشان داد که دما در استان بطور محسوس روند صعودی به خود خواهد گرفت بطوری‌که میانگین دمای حداقل و حداکثر در سطح استان در دهه‌های 2020، 2050 و 2080 به ترتیب 0.40، 1.90 و 3.84 درجه سانتی گراد افزایش می‌یابد. همچنین نتایج حکایت از این امر داشت که ایستگاه سرعین در این 3 دهه بیشترین افزایش دما (3.84-0.68درجه سانتیگراد) و ایستگاه کوثر شاهد کمترین افزایش دما (°C3.13-0.35) خواهد بود.
|
|
تخصص ها
:
|
اردبیل، پهنه‌بندی، تغییر اقلیم، ریزمقیاس نمایی، SDSM
|
|
|
|
|
4
|
|
کاربرد مدل‌های شبکه عصبی مصنوعی در پیش بینی خشکسالی استان اصفهان
|
|
( 2401 بازدید )
( 129 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 5 - شماره 16 - شماره پیاپی 16
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
پيش بيني خشکسالی نقش بسزایی در برنامه ریزی، مدیریت و بهره برداری از منابع آب دارد؛در این پژوهشبرايپيش بينيسيكلخشکساليدر9ايستگاه باران سنجیاستان اصفهان از شبكة عصبي مصنوعي استفاده شده است. داده هايمورداستفادة در این تحقیقشاملبارش ماهانه و شاخص بارش استاندارد (SPI) در ایستگاه های منتخب، از سال 1972 تا 2010 میلادی می باشد. به این منظور با استفاده از آمار موجود، مقادیرSPI براییکسال بعد پیش بینی گردید. نتايج نشان داددر میان مدل های مختلف شبكةعصبيمصنوعي، شبکه های پرسپترون در اکثر ایستگاه ها با ضریب همبستگی بالایی قادر به پیش بینی مقادیر SPIدر زمان آتی می باشد. در میان ایستگاه های مورد استفاده، ایستگاه کوهپایه با بالاترین ضريب همبستگی معادل 0.96 و با میانگین خطای عملکرد برابر با 0.40 بهترين عملكرد را از خود نشان داد. و ایستگاه زیار با ضریب همبستگی 0.86 و میانگین خطای 0.087 عملکرد پایینتری را نسبت به سایر ایستگاهها از خود نشان داده است.
|
|
تخصص ها
:
|
شاخص بارش استاندارد، شبکه عصبی مصنوعی، خشکسالی، اصفهان
|
|
|
|
|
5
|
|
تعیین دمای ریزش برف و ضریب برف‌در استان‌های برف‌خیز ایران
|
|
( 2532 بازدید )
( 85 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 5 - شماره 16 - شماره پیاپی 16
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
در حوضه‌های کوهستانی بخش اعظم نزولات بصورت بارش برف است که در ایجاد رواناب در فصول بهار و تابستان نقش مهی دارد. بنابراین تعیین دمای ریزش برف و ضریب برفی در مدیریت صحیح منابع آب حائز اهمیت است. در این پژوهش، مقادیر دما، کمبود اشباع و فشار بخار اشباع در ﻃﻮل دوره آﻣﺎري ﻣﻮﺟﻮد از 30 اﻳﺴـﺘﮕﺎه ﻫﻤﺪﻳﺪي اﺳﺘﺎن‌های برف‌خیز کشور اﺳﺘﺨﺮاج گردید. جهت آنالیز ﻓﺮاواﻧﻲ وقوع رخداد ریزش برف، تابع ﺗﻮزﻳﻊ احتمال مناسب بر مقایر دما برازش داده شد و اﺣﺘﻤﺎل رﻳﺰش ﺑﺮف، در مقدار دﻣﺎی ﻣﻌﻴﻦ و ﻛﻤﺘﺮ از آن ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ گردید. همچنین جهت ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ تیپ ﺑﺎرش (باران یا برف)، راﺑﻄﻪ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﻴﻦ دﻣﺎي ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺒﻨﻢ و ﻛﻤﺒﻮد اﺷﺒﺎع در زﻣﺎن ﺑﺎرش ﺑﺮف، مشخص و ضریب برفی با استفاده از رابطه چاندرا محاسبه گردید. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد، در اغلب مناطق کشور، تابع توزیع احتمالاتی گمبل و نرمال بهترین برازش را با دمای ریزش برف دارد، همچنین دمای ریزش برف در استان‌های برف‌خیز کشور از مقدار 1.77 تا 2.54- درجه سانتیگراد در نوسان است. نتایج تحلیل فراوانی وقوع با توابع توزیع احتمال نشان داد، با افزایش دوره بازگشت دمای ریزش کاهش و درصد ضریب برفی افزایش می‌یابد، بطوری‌که بالاترین درصد ضریب برفی مربوط به مراغه با مقدار 72.96 درصد در دوره بازگشت 200 ساله است.
|
|
تخصص ها
:
|
دمای ریزش برف، استان‌های برف‌خیز، ضریب برفی، دمای شبنم، کمبود اشباع.
|
|
|
|
|
6
|
|
ارزیابی اقدامات زیستی و زیستی مکانیکی آبخیزداریمطالعه موردی: حوزه آبخیز مهوید
|
|
( 2841 بازدید )
( 77 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 5 - شماره 16 - شماره پیاپی 16
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
حفظ و بهره‌برداری صحیح از منابع آب‌وخاک خصوصاً در اقلیم‌های خشک و نیمه‌خشک ازجمله اولویت‌های مدیریتی عرصه‌های طبیعی است. در این راستا، ارزیابی اقدامات مدیریتی از جنبه‌های مختلف در شناخت نقاط قوت و ضعف آنها و ارائه راه‌کارهایی در راستای بهبود و بهینه‌سازی فرآیندهای مدیریتی ضروری است. بر این اساس، هدف از مطالعه حاضر ارزیابی فنی و اجتماعی اقدامات آبخیزداری در حوزه آبخیز مهوید از توابع شهرستان فردوس استان خراسان رضوی می‌باشد. در این حوزه اقدامات زیستی ازجمله: نهال‌کاری، کپه کاری، بذرپاشی و قرق و اقدامات زیستی مکانیکی بهشکل بانکتبندی انجام‌شده که قدمتی 23 ساله دارند. نتایج ارزیابی‌های فنی نشان می‌دهد که در اثر اقدامات مذکور علاوه بر افزایش کیفیت پوشش گیاهی، حداقل 20 درصد افزایش تاج پوشش نیز حاصل‌شده است. همچنین برآورد فرسایش با توجه به بهبود وضعیت پوشش گیاهی 20 درصد کاهش را نشان می‌دهد. بررسی رضایت‌مندی مردم بیانگر رضایت قابل‌قبول آبخیزنشینان از اجرای اقدامات زیستی و زیستی مکانیکی در منطقه است که البته برای افزایش رضایت‌مندی بحث فراهم‌آوری معیشت‌های جایگزین خصوصاً در زمان اجرای طرح‌های زیستی می‌تواند اثربخشی و موفقیت این نوع طرح‌ها را افزایش دهد.
|
|
تخصص ها
:
|
مدیریت پوشش گیاهی، هدر رفت خاک، ذی‌نفعان محلی، حفاظت آب‌وخاک، رضایت‌مندی
|
|
|
|
|
7
|
|
مقایسه اقتصادی يك روش ابتکاری احیاء قنات با روش های مرسوم تامین آب کشاورزی در دشت سعادت آباد شهرستان حاجی آباد در استان هرمز گان
|
|
( 2646 بازدید )
( 98 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 5 - شماره 16 - شماره پیاپی 16
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
منابعآبیکیازعوامل بسیارمهموحیاتیکهدرتوسعه مناطق و زندگیروزمره انسانها می باشد. لذا بدون استفاده بهینه از این منبع گران بهاء رشد و شکوفایی امکانپذیر نمی باشد.منطقه مورد مطالعه ( دشت سعادت آباد)در استان هرمزگان و140 كيلو متري شمال بندر عباس واقع است. در اين منطقه تعداد 122 حلقه چاه كشاورزي و دو رشته قنات متروكه موجود است. به علت برداشت زياد آب از چاه ها سطح سفره آب زير زميني سالانه شديدا در حال كاهش (سالانه حدود 6/. متر) است. به طوريكه مشكل كمبود آب به صورت يك مشكل حاد قابل احساس است . تعدادي از كشاورزان فعال منطقه با مشاركت و اعتبارات بانكي طرحي را براي احياء و بازسازي يكي از قنات ها آغاز نموده اند .در اين طرح كه يك ابتكار جديد در نوع خود مي باشد با احداث سد و تاسيسات انحراف سيل حدود 200 ليتر بر ثانيه از جريان هاي پايه و سيلابي رودخانه را به داخل كانال هاي زير زميني قناتهاي متروكه پر عابدين هدايت نموده اند. سپسبا لايروبي مناسب قنات از آن بر اي آبياري 800 هكتار از زمين هاي نا كشت منطقه انتقال داده شده است. به منظورارزيابي اقتصادي طرح مقايسه اي بين هزينه استحصال آب در طرح احياء قنات متروكه و چاه هاي نيمه عميق كه روش مرسوم تامين آب در منطقه ميباشد انجام شده است. نتايج نشان داد كه با هر سه سطح بهره 10% ، 15% و 20% قيمت هر متر مكعب آب استحصال شده توسط قنات كمتر از قيمت آب چاه هاي كشاورزي مي باشد. لذا اجراي چنين طرحهاي عمراني علاوه بر توجيه اقتصادي لازم مي تواند در كاهش خسارت سيلاب، بهره برداري مناسب از هرزآبها، احياء زمين هاي باير و افزايش توليد و درآمد بخش كشاورزي موثر باشد.
|
|
تخصص ها
:
|
موتور پمپ گازوئیلی، موتور پمپ برقی، قنات متروکه، بند انحرافی
|
|
|
|