| |
|
1
|
|
تحلیل روند ارتفاع بارش برف در بخش‌هایی از حوزه‌های آبخیزسفیدرود و دریاچه نمک
|
|
( 118 بازدید )
( 29 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 9 - شماره 34 - شماره پیاپی 34
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
پراکنش زمانی و مکانی برف تحت تاثیرتغییرات اقلیمی است. این پژوهش با هدف تحلیل روند ارتفاع بارش برف در بخشی از منطقه حوزه‌های آبخیز دریاچه نمک و سفیدرود انجام شده است. تعیین روند در 27 ایستگاه دارای آمار کافی از سال 1336 الی 1391 انجام گرفت. برای ارزیابی وجود یا عدم وجود روند از آزمون ناپارامتری من–کندال و برای میزان بزرگی تغییرات از آزمون سن استفاده شد. نتایج تحلیل ارتفاع بارش برف نشان داد تعداد سری‌های که دارای روند کاهش یاند در سطح معنی‌داری 10درصد نسبت به سری های که دارای روند افزایش یاند بیش‌تر است. از تعداد 27 ایستگاه که همگی در دی ماه بارش برف را ثبت کردهاند 12 ایستگاه روند افزایش بارش برف را نشان دادند. این درحالی است که در بهمن و اسفندماه به‌ترتیب 19 و 23 ایستگاه روند کاهشی ارتفاع بارش برف نشان دادند. هم‌چنین در فروردین‌ماه 12 ایستگاه نشاندهنده افزایشی بودن روند ارتفاع بارش برف و ایستگاه‌های گرمابدر و سیرا در سطح اعتماد 95درصد روند کاهشی را نشان می دهند.
|
|
تخصص ها
:
|
آزمون ناپارامتری، سطح پوشش برف، من- کندال، سن، تغییرات اقلیمی
|
|
|
|
|
2
|
|
اثرات اقتصادی-اجتماعی احداث سد از دیدگاه ساکنان روستاهای بالادست-مطالعه موردی سد معشوره استان لرستان
|
|
( 160 بازدید )
( 44 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 9 - شماره 34 - شماره پیاپی 34
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
سد یکی از طرح‌های عظیم توسعه‌ای محسوب میشود. با اجرای این طرح، دریاچه‌ای در پشت سد تشکیل شده و سطح قابل‌توجهی از اراضی زیر آب می‌رود که سبب میشود برای افراد زیادی از ساکنان حاشیه دریاچه اشتغال ایجاد شود. امروزه احداث سد منافع و مضرات اقتصادی- اجتماعی زیادی داشته و تلاش میشود تا در قالب بررسی آثار این طرح، بیش‌ترین منفعت و کم‌ترین ضرر حاصل شود. هدف اصلی این تحقیق سنجش نگرش ساکنان 14 روستای بالادست سد از اثرات اقتصادی-اجتماعی ساخت سد معشوره در استان لرستان، بر زندگی آن‌هاست. جامعه آماری در این تحقیق شامل ساکنان روستاهای بالادست سد معشوره می‌باشد که 290 نفر از آن‌ها بر اساس فرمول کوکران مشخص شدند. بعد از جمع آوری داده‌ها، با استفاده از نرم افزارSPSS رابطه‌ای معنادار بین متغیر سن افراد با میزان رضایت از اجرای پروژه و مقصد مهاجران در آینده مشاهده شد و نگرش ساکنان در دو مقطع زمانی قبل و بعد از احداث سد و نگرش دو گروه از ساکنان بر اساس میزان اَراضی که زیر آب می رود، بررسی شد. بر طبق نتایج بدست آمده تفاوت قابل ملاحظه‌ای در نگرش ساکنان در دو مقطع زمانی قبل و بعد از احداث سد و نگرش دو گروه( براساس میزان زیر آب رفتن اراضی شان) وجود داشت و این بیانگر تغییرات ایجاد شده در ابعاد اقتصادی-اجتماعی ساکنان بر اثر ساخت سد است.
|
|
تخصص ها
:
|
نگرش اقتصادی- اجتماعی، سد معشوره، مهاجرت اجباری، زیر آب رفته، استان لرستان
|
|
|
|
|
3
|
|
کُنش‌پذیری فرسایش آبی از برخی مؤلفه‌های اقلیمی
|
|
( 151 بازدید )
( 28 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 9 - شماره 34 - شماره پیاپی 34
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
فرسایش آبی و بادی از مهم‌ترین علل هدررفت خاک است. درک این تعاملات برای برآورد کیفیت خاک و اثرات محیط‌زیستی در مناطق با زمینة رخداد هر دو نوع فرسایش خاک از اهمیت بالایی برخوردار است. عوامل متعددی بر وقوع و فرآیند فرسایش آبی تأثیر دارند. در همین راستا، عوامل اقلیمی از جمله بارندگی و باد به سبب پویایی بیش‌ترین نقش را دارند. بر همین اساس، مهار فرسایش آبی زمانی مؤثر خواهد بود که شناخت کافی در زمینة عوامل مؤثر بر آن در دسترس باشد. در همین راستا، در مقاله حاضر سعی شده است که از زاویه دید متفاوت به این مسئله پرداخته شود و به‌صورت مطالعه مروری اثرات مؤلفه‌های مختلف اقلیمی بر فرسایش آبی از طریق بررسی تحلیلی پیشینه‌های پژوهشی موجود را مورد بحث و بررسی قرار گیرد. نتایج حاصل از مرور منابع نشان داد که از بین عوامل اقلیمی مؤثر بر فرسایش آبی، بیش‌تر به نقش بارندگی بر تولید رواناب و هدررفت خاک پرداخته شده و به نقش سایر مؤلفه‌ها از جمله باد بر تغییرات رفتاری فرسایش آبی توجهی نشده است. در حالی‌که در شرایط حضور باد رفتار قطرات باران در حال ریزش تغییر کرده و بی‌شک بر فرآیند وقوع فرسایش آبی و نیز مؤلفه‌های هیدرولوژیکی تأثیرگذار است. تغییرات در قطر قطرات، سرعت، زاویه برخورد و انرژی جنبشی باران را می‌تواند در تغییر فرسایش آبی و به‌ویژه فرسایش پاشمانی نقش مهمی داشته باشد. با این‌حال شناسایی دقیق عوامل مؤثر و تأثیرگذار می‌تواند تحلیل‌های مفیدی برای مدل‌سازی و نهایتاً مدیریت صحیح فرآیند فرسایش آبي در اختیار متخصصین، مدیران و مسئولین اجرایی قرار دهد.
|
|
تخصص ها
:
|
تکامل فرسایش، شبیه‌سازی باد و باران، فرآیندهای ترکیبی، فرسایش آبی متأثر از باد.
|
|
|
|
|
4
|
|
جایگاه آب در آموزه‌های وحیانی
|
|
( 140 بازدید )
( 15 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 9 - شماره 34 - شماره پیاپی 34
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
آب نقش بسیار اساسی و حیاتی برای زندگی انسان دارد و عنصر اصلی تمدن و شکوفایی فرهنگی بشر است. باورها و ارزش‌های دینی توصیه به برنامه‌ریزی صحیح برای مصرف آب دارد و آن را به حیات تشبیه کرده است. حفظ هر تمدنی منوط به حفظ منابع آبی آن سرزمین است. از این رو این احساس نیاز، لازم می‌دارد تا نگاهی مبسوط و جامع به آموزه‌های وحیانی و نقش و اهمیت آب ارائه شود. به‌طور قطع اهمیت و ضرورت حفظ و نگهداری منابع آبی بر هیچ موجود زنده‌ای پوشیده نیست؛ نگاه به توصیه‌های قرآن این فهم را بوجود می‌آورد که چگونه و با چه راهکار‌ها و اندیشه‌هایی می‌توان در حفظ آن اقدام نمود. در این مقاله از روش کتابخانه‌ای و هم‌چنین استفاده از کتب و منابع معتبر دینی، از جمله آیات قرآن، معانی و تفاسیر معتبر و روایات اسلامی استفاده شده است. با بررسی آیات و روایات به این نتیجه میرسیم که حیات همه موجودات زنده به آب بستگی دارد آبی که مبدأ آن باران نازل شده، از آسمان است. در زمان حال و آینده هر کسی اگر منابع آبی بیش‌تری را دارا باشد و در مدیریت صحیح نگهداری و مصرف آب تلاش کند و آن را به سمت بهره‌وری سوق دهد می‌تواند امید داشته باشد که روز به روز قدرت و شوکت وی افزایش یابد. لهذا در این زمینه همه انسان‌ها به‌ویژه دانشمندان و دولتمردان باید برنامه‌ریزی کوتاه‌مدّت و بلندمدّت دقیقی برای این امر داشته باشند تا نسل‌های آینده از این نعمت الهی نیز بهرمند شوند.
|
|
تخصص ها
:
|
آب، تمدن حیات؛ طَهُور؛ قرآن
|
|
|
|
|
5
|
|
مروری بر مطالعات منشایابی رسوبات آبی در ایران
|
|
( 155 بازدید )
( 34 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 9 - شماره 34 - شماره پیاپی 34
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
منشایابی رسوبات آبی روشی مناسب برای تعیین سهم منابع در تولید رسوب و به‌عنوان تکنیک فرسایش و رسوب برای شناسایی منشا و حرکات رسوبات در داخل رودخانه و برآورد نسبی فرسایش خاک است که در دهه های اخیر کاربرد آن افزایش یافته است. مرور جامع پیشینه پژوهشی در زمینه فرسایش خاک و رسوب، مدل های ترکیبی، ردیاب های مختلف و روش های نمونه برداری در مطالعات گوناگون منشایابی در مقیاس ایران انجام شده است. داده های موجود به‌منظور رسیدن به دیدگاهی واحد و ارائه ردیاب های موثر در منشایابی و تعیین سهم منابع رسوب در تولید رسوب در حوضه های آبخیز ایران مورد مقایسه قرار میگرفت. بررسی های حاصل نشان داد که مطالعات منشایابی از سال 1387 شروع و با کمک ردیابهای ژئوشیمیایی، رادیونوکلوئید، عناصرکمیاب، کانیشناسی، خواص مغناطیسی و آنزیم‌ها انجام گرفته است. تأکید بیش‌تر مطالعات روی تقسیم بندی منابع در دسته فرآیندی (کاربری‌ها و فرسایش) است. در تقسیم بندی منابع برحسب مکانی (زیرحوزه) زیرحوزه های نزدیک به خروجی بیش‌ترین سهم نسبی تولید رسوب را داشته است. در نمونه گیری از رسوب بیش‌تر مطالعات مبتنی بر اندازه گیری رسوبات پشت بند اصلاحی یا نمونه بستر آبراهه بوده است. حجم نمونه برداری در سه دسته کلی قرار گرفتند و در صورتی‌که در پژوهش، گرانولومتری نمونه مدنظر قرار نگیرد حجم کم‌تر نمونه در حد 5/0- 1 کیلوگرم ترجیح داده میشود. از بین تمام مطالعات انجام گرفته، دو مورد در مقیاس مکانی محلی (10 کیلومترمربع) و سایر موارد در مقیاس مکانی متوسط (10 تا 10000 کیلومترمربع) انجام گرفته است و هیچ پژوهشی در مقیاس منطقه‌ای (بزرگ‌تر از 10000 کیلومترمربع) صورت نگرفته است. استفاده از آنزیم ها به‌صورت محدود بوده است که از جمله دلایل آن هزینه زیاد و مواد شیمیایی است. استفاده از ردیابهایی از جمله عناصر رادیواکتیو به علت پایدار بودن و فلزات سنگین و عناصر نادر به‌دلیل عدم واکنش و تغییر غلظت ترجیح داده میشود. جهت کاهش هزینه ها و تحلیل دقیق نتایج، با استفاده از آنالیز آزمایشگاهی نمونه رسوب ردیابهای لازم جهت منشایابی رسوب انتخاب گردد سپس به اندازهگیری غلظت همان ردیاب ها در منابع رسوب پرداخته شود.
|
|
تخصص ها
:
|
تحلیل تشخیص، ردیاب ها، منشایابی، منابع رسوب، مدل های ترکیبی
|
|
|
|
|
6
|
|
تحلیل و پیش‌بینی خشکسالی با استفاده از سری‌های زمانی در تعدادی از ایستگاه‌های باران‌سنجی منتخب حوضه خیرآباد در استان کهگیلویه و بویراحمد
|
|
( 118 بازدید )
( 12 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 9 - شماره 34 - شماره پیاپی 34
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
خشكسالي يكي از پديده‌هاي آب و هوايي است كه در همه شرايط اقليمي و در بسیاری از مناطق كره زمين به وقوع مي‌پيوندد و خسارات زيادي به زندگي انسان و اكوسيستم‌هاي طبيعي وارد مي‌نمايد. از اینرو بررسی مشخصات خشکسالی مانند شدت- مدت و فراوانی و تعیین مناطق تحت خطر و پیش‌بینی آن امری لازم است، به اين‌منظور تعدادي از ايستگاه‌هاي بارانسنجي در حوضه خیرآباد كه تا پايان سال آبي 1390-1391 مقادیر بارندگی آن‌ها ثبت شده بود، انتخاب شدند. وضعيت رطوبتي هر يك از ايستگاه‌ها در چهار دوره زمانی مختلف شامل سه دوره ماهانه و يك دوره سالانه با استفاده از شاخص بارش استاندارد شده مورد بررسي قرار گرفت. سپس با استفاده از سری های زمانی ARIMA و SARIMA به پیش بینی خشکسالی با استفاده از مدل‌سازی مقادیر SPI پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان داد که در بیش‌تر دوره های زمانی مورد بررسی، خشکسالی ها و ترسالی های حاکم در حوضه خیرآباد بیش‌تر از نوع متوسط بوده است. مطالعه ميزان تداوم دوره‌هاي خشك و مرطوب در ايستگاه‌هاي منتخب نشان مي‌دهد كه خشكسالي ها و ترسالی ها بيش‌تر داراي تداوم یک و دو ساله بوده و از فراواني بيش‌تري نسبت به ساير دوره‌هاي خشك و تر برخوردار هستند اما تداوم وضعيت نرمال حتي با مدت پنج سال و يا بيش‌تر در بعضی از ايستگاه‌ها از جمله بویری و نازمکان مشاهده شده است. نتایج حاصل از پیش بینی خشکسالی‌ها با استفاده از سری‌های زمانی نشان می‌دهد که مدل ARIMA قادر به پیش بینی بهتر مقادیر SPI بوده و با افزایش بازه زمانی از 12 ماه به 48 ماه نتایج پیش بینی دقیق‌تر است. هم‌چنين نتايج حاصل از ارزيابي مدل‌ها نشان مي‌دهد با افزايش مقياس زماني از 12 ماه تا 48 ماه، شيب خط رگرسيون بيش‌تر و مقادير MAE و RMSE كم‌تر شده است.
|
|
تخصص ها
:
|
وضعیت رطوبتی، مدل‌سازی، شاخص بارش استاندارد، خودهمبستگی، ارزیابی.
|
|
|
|
|
7
|
|
بررسی اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه‌های مشارکتی منابع طبیعی و آبخیزداری (مطالعه موردی روستای آرتد- شهرستان مهدیشهر استان سمنان)
|
|
( 189 بازدید )
( 31 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 9 - شماره 34 - شماره پیاپی 34
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
میزان اثرگذاری پروژه‌های منابع طبیعی بر جوامع محلی در ارتباط مستقیم با میزان موفقیت پروژه است و میزان موفقیت این پروژه‌ها تحت تأثیر میزان مشارکت ساکنین بومی منطقه است. این پژوهش سعی در بررسی اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه‌های مشارکتی منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان مهدیشهر استان سمنان دارد. این تحقیق از نوع کاربردی در زمره مطالعات اقتصادی– اجتماعی، فرهنگی قرار می‌گیرد. جامعه آماری در بخش کمی تحقیق شامل روستاییان ساکن در روستای آرتد است. حجم نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران تعیین و تعداد 74 پرسشنامه با استفاده از مقایسه سنجش نگرش ساکنین و روش تحلیل عاملی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج سنجش نگرش ساکنین در مورد هر یک از گویه‌های چهارگانه تفاوت قابل‌توجهی را نشان داد. گویه اول که در ارتباط با عوامل اجتماعی- فرهنگی و استراتژی‌های به کار گرفته شده در خصوص مشارکت در طرح‌های منابع طبیعی و آبخیزداری است، نشان داد که ادارات منابع طبیعی در حال حاضر از استراتژی مناسبی برای جلب مشارکت روستاییان برخوردار نمی‌باشند (نگرش: کم)؛ تأمین هزینه این پروژه تا حد زیادی توسط ادارات منابع طبیعی و آبخیزداری انجام شده است (نگرش: زیاد) و میزان مشارکت در اجرا عملیات مکانیکی و بیولوژیک محدود ارزیابی شده است (نگرش: کم). این موارد باعث شده تا این پروژه‌ها نهایتاً از موفقیت نسبی برخوردار شوند. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که مؤلفه اول مؤثر در نگرش مردم نسبت به اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه‌های منابع طبیعی و آبخیزداری، دارای درصد واریانس 90/43 درصد است؛ وزن بالای این مؤلفه اهمیت زیاد این موضوع را نشان می‌دهد.
|
|
تخصص ها
:
|
اقتصادی، اجتماعی، طرح منابع طبیعی، مشارکت، روستای آرتد، جوامع محلی
|
|
|
|