| |
|
1
|
|
مروری بر ژئوتکستايل‌ها از نظر مسائل حفاظت خاک و آب
|
|
( 151 بازدید )
( 78 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 7 - شماره 27 - شماره پیاپی 27
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
امروزه فرسایش خاک و معضلات ناشی از آن در سرتاسر کشور سبب ایجاد نیاز روز افزون در جهت شناخت بهتر روشهای مختلف حفاظت خاک و آب شده است. در این راستا، به‌کارگیری مواد مختلف از جمله انواع ژئوتکستایل‌ها با ویژگی‌های متفاوتی که دارند، می‌تواند گزینه مناسبی در جهت تأمین نیاز حفاظتی موجود باشد. ژئوتکستایل یکی از انواع محصولات ژئوسنتتیکی بوده که علاوه بر نوع مصنوعی آن، می‌توان به‌صورت دستی نیز اقدام به تهیه بیولوژیکی آن نموده و در پروژه‌های مختلف مرتبط با خاک مورد استفاده قرار بگیرند. علی‌رغم موارد کاربرد زیاد این محصول و سازگاری نوع طبیعی آن با محیط‌زیست، کمتر تحقیقی در ایران بدان پرداخته است. لذا در پژوهش حاضر سعی شده مروری بر ژئوتکستایل‌ها و قابلیت‌های آن در پایداری دامنه، کاهش رواناب و هدررفت خاک صورت بگیرد، تا با شناخت بهتر این محصول و آگاهی از مکانیسم عملکرد آن، بتوان به‌نحو مؤثری از این گزینه حفاظتی در مدیریت منابع آب و خاک کشور استفاده نمود.
|
|
تخصص ها
:
|
ژئوسنتتیک، کنترل فرسایش، رواناب، رسوب
|
|
|
|
|
2
|
|
پایش و پهنه بندی خشکسالی با استفاده از مقایسه شاخص های SPI ،ZSI ،CZI و MCZI (مطالعه موردی: استان کهگیلویه و بویراحمد)
|
|
( 182 بازدید )
( 39 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 7 - شماره 27 - شماره پیاپی 27
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
در سال هاي اخیر به علت افزایش فراوانی خشکسالیها در مناطق خشک و نیمه خشک کشور سطح آب دریاچه ها به طور چشمگیري کاهش یافته و افزون بر آسیب هاي زیست محیطی، بخش هاي اقتصادي و اجتماعی جامعه را نیز با چالش روبه رو کرده است. در این پژوهش، با استفاده از داده هاي بارندگي ماهانه و سالانه 5 ایستگاه سينوپتيك (یاسوج، گچساران، دهدشت، سیسخت و لیکک) و 2 ایستگاه بارانسنجی (مارگون و دیشموک) وابسته به سازمان هواشناسي استان کهگیلویه و بویراحمد، وقایع خشكسالي با استفاده از نمایه هاي: شاخص بارش استاندارد (SPI)، شاخص Z چینی (CZI)، شاخص Z چيني اصلاح شده (MCZI) و عدد شاخص (ZSI) Z، تعيين شد. نتایج حاصل از مقایسه مقدار ضریب تعیین (R2) نشان داد که شاخص هایZSI ، SPI و CZI در تمام ایستگاه ها روند مشابهی دارند و همچنین منحنی های مربوط به این سه شاخص در تمام ایستگاهها تقریبا برهم منطبق بودند و همبستگی بسیار خوبی به صورت دو به دو بین آنها مشاهده شد که برای شاخص MCZI اینگونه نبود. سپس نقشههای هم مدت و هم شدت خشکسالی (پهنه بندی خشکسالی) بهمنظور تعیین مناطق مستعد خشکسالی و همچنین پیش بینی وضعیت آینده بر اساس هر چهار شاخص مذکور و به وسیله نرمافزار ArcMap برای دوره سالانه رسم شد.
|
|
تخصص ها
:
|
بارندگی ماهانه، همبستگی، خشکسالی هواشناسی، شاخص خشکسالی، آبهای سطحی.
|
|
|
|
|
3
|
|
شناسایی و اولویتبندی عوامل مؤثر برخشک‌شدن دریاچه ارومیه و راهکارهای احیاء مجدد
|
|
( 149 بازدید )
( 23 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 7 - شماره 27 - شماره پیاپی 27
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
دریاچه ارومیه بهعنوان بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ایران و از مهم‌ترین و با ارزش‌ترین اکوسیستم‌های آبی ایران و جهان به شمار می‌آید. این دریاچه طی چهار دهه گذشته به دنبال افزايش دما، تغييرات زياد در بارندگي و همچنين وقوع خشكسالي در سطح حوضه، تراز آب درياچه دچار تغييرات زيادي شده است و امروز با بحران خشک‌شدن روبرو است. در این تحقیق عوامل مؤثر بر وقوع بحران خشکسالی این دریاچه و راهکارهای مؤثر برای کاهش و جلوگیری از نابودی این دریاچه ارائه شده است. این مطالعه از نوع تحقیقات کاربردی بوده و جامعه آماری آن‌را سرپرستان خانوارهای دهستان دول (2130نفر) و کارشناسان باتجربه در زمینه‌ی مسائل دریاچه ارومیه تشکیل می‌دهند. حجم نمونه سرپرستان خانوارها از طریق جدول مورگان به تعداد 152 نفر برآورد گردید. روش نمونه‌گیری سرپرستان خانوارها طبقه‌ای با انتساب متناسب و روش نمونه‌گیری کارشناسان به صورت گلوله برفی بود. ابزار تحقیق پرسشنامه‌ای بود که روایی آن بر اساس تحقیقات پیشین و نظرات اساتید و کارشناسان تائید و برای تعیین میزان پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید. تجزیه و تحلیل دادهها از طریق نرمافزار SPSS صورت گرفت که علاوه بر آمار توصیفی، از آمار استنباطی استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد عوامل مؤثر بر خشک‌شدن دریاچه ارومیه از نظر کارشناسان، کمبود بارندگی و خشکسالی با میانگین 6/52 در اولویت اول و تراکم بالای جمعیت با میانگین 2/52 در اولویت نهم و از نظر سرپرستان خانوارها، احداث سد با میانگین 7/3 در اولویت اول و کشت محصولات پر مصرف آب با میانگین3/14 در اولویت نهم قرار گرفتند. همچنین کاشت محصولات کم‌مصرف آب با 15/64 درصد در رتبه اول و بازکردن سدها با 6/66 درصد در رتبه دهم از نظر کارشناسان و انتقال آب به دریاچه با 16/66 درصد در رتبه اول و پوشش انهار با 4/89 درصد در رتبه دهم از نظر سرپرستان خانوار بهعنوان راهکارهای احیاء مجدد دریاچه ارومیه برآورد گردید.
|
|
تخصص ها
:
|
خشکی، دریاچه ارومیه، عوامل اقلیمی، عوامل انسانی.
|
|
|
|
|
4
|
|
تحلیل مکانی و زمانی فرسایندگی باران در ایران طی شش دهه گذشته
|
|
( 163 بازدید )
( 29 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 7 - شماره 27 - شماره پیاپی 27
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
فرسايندگي باران معمولأ در قالب شاخص هاي فرسايندگي مبتني بر خصوصيات بارندگي بيان ميشود. تاكنون شاخص هاي مختلفي ارائه شده‌اند كه از میان آنها عامل فرسایندگی باران (R) در معادله جهانی هدررفت خاک(RUSLE)از مقبوليت بیشتری در دنيا برخوردار اس..هدف از تحقیق حاضر، محاسبه و مدل‌سازی عامل فرسایندگی باران در کشور با استفاده از دادههای 27 ایستگاه سینوپتیک طی 64 سال آماری 1330 تا 1393 با روش های میان‌یابی و تحلیل زمانی روند آن با آزمون من- کندال میباشد. با مرور مطالعات و تحقیقات انجام شده در سطح جهان و با توجه به محدود بودن ایستگاه‌های مجهز به باراننگار و برخی عوامل دیگر، شاخص فورنیه اصلاح شده که براساس آمار بارندگی ماهانه قابل محاسبه است، مورد استفاده قرار گرفت پس از محاسبه عامل فرسایندگی باران برای ایستگاه‌های مورد نظر، نقشه فرسایندگی باران ترسیم گردید و براي نشان دادن همبستگي مكاني بين داده های فرسایندگی باران از ترسيم نیم‌تیغیرنما با نرم افزار GS+ استفاده گردید که واریوگرام خطی با میزان صفر بهترين همبستگي بين دادهها را مدل كرد. همچنین، برای بررسی میزان عامل فرسایندگی باران از روشهای میان‌یابی روش عکس فاصله، میان‌یابی چند جملهای جهانی، میان‌یابی موضعی و کریجینگ استفاده شده و برای انتخاب بهترين روش میان‌یابی از شاخصهای آماري ريشه ميانگين مربعات خطا و میانگین قدر مطلق خطا استفاده شد. نتایج نشان داد که روش کریجینگ با ريشه ميانگين مربعات خطا برابر با 28/94 و میانگین قدر مطلق خطا برابر با 20/96 بهترین روش میباشد. بر این اساس، می‌توان کشور را به پنج منطقه از نظر فرسایندگی باران تقسیمبندی نمود و مناطق نیمه‌خشک بالاترین فرسایندگی باران را دارند. همچنین این مناطق دارای روند افزایشی عامل فرسایندگی هستند.
|
|
تخصص ها
:
|
زمین آمار، واریوگرام، میان‌یابی .
|
|
|
|
|
5
|
|
سامانه مکانی هوشمند برآورد رسوب معلق رودخانه‌های کشور
|
|
( 161 بازدید )
( 34 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 7 - شماره 27 - شماره پیاپی 27
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
در سامانههای هیدرولوژیکی (حوزه‌های آبخیز)، که از پیچیدگی زیاد برخوردار بوده و در عین حال درک و دانش ما از اجزاء و فرآیندهای درون آن همواره با عدم قطعیت روبرو است، استفاده از روشهای محاسبات نرم، ابزاری مناسب جهت مدل‌سازی و برآورد متغیرهای محیطی نظیر برآورد رسوب معلق رودخانه‌ها می‌باشند. سامانه مکانی هوشمند شبیه‌ساز رسوب معلق، یک نرمافزار ویژه و تخصصی به منظور ذخیره‌سازی، شبیه‌سازی، و مدیریت بهینه دادههای رسوب معلق رودخانه‌های کشور است. این نرمافزار با استفاده از کتابخانه‌های متن باز GIS و زبان برنامه‌نویسی #Framework Visual C .NET بطور کاملا" هدفمند طراحی و کدنویسی شده است و تمامی مراحل لازم برای یک مدل‌سازی موفق با شبکه عصبی مصنوعی MLP (پرسپترون چند لایه) اعم از بارگذاری سری‌های زمانی، خوشه‌بندی، تجزیه و تحلیل آماری دادهها، شبیه‌سازی و ارزیابی خطا را شامل می‌شود. شبیه‌سازی رسوب معلق در این سامانه می‌تواند تک متغیره (صرفا" بر اساس دبی جریان) یا چند متغیره (دبی جریان، دما، بارش و غیره) انجام شود. این سامانه، که تاکنون نزدیک به 9000 خط برنامه برای آن نوشته شده است می‌تواند، بهعنوان یک زیر ساخت ملی، در شبیه‌سازی و مدیریت رسوب معلق کلیه ایستگاه‌های هیدرومتری کشور، مورد استفاده سازمان‌های ذیربط قرار گیرد.
|
|
تخصص ها
:
|
خوشه‌بندی، رسوب معلق، سامانه مکانی، شبکه عصبی، محاسبات نرم
|
|
|
|
|
6
|
|
بررسی عملکرد مدلهای سری زمانی خطی SARIMA و غیرخطی SETAR در پیش‌بینی سرعت باد ماهانه ایستگاه سینوپتیک اهواز
|
|
( 132 بازدید )
( 16 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 7 - شماره 27 - شماره پیاپی 27
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
در پژوهش حاضر باتوجه به اهمیت پیش‌بینی سرعت باد که یکی از عوامل مهم به خصوص در بحث تبخیر در حوزه آبخیزه، در احداث سازه‌‌‌های آبی و حوضچه‌‌‌های سدها میباشد لذا برای این منظور از مدلهای سری زمانی خطی SARIMA و غیرخطی SETAR جهت پیش‌بینی سرعت باد ماهانه ایستگاه سینوپتیک اهواز با طول دوره آماری 22 (سال2002 -1988) استفاده گردید . مدلهای ساریما مناسب برازش‌یافته بر اساس توابع خودهمبستگی و خودهمبستگی جزیی و آزمون استقلال باقیمانده‌های مدل (لیجانگ- باکس) انتخاب شدند. همچنین جهت تشخیص کفایت مدلهای SETAR از آزمون استقلال باقیمانده‌های مدل (لجونگ- باکس) بهره گرفته شد نتایج ارزیابی مدلهای برازش‌یافته نشان داد که مدل (SETAR2;6,2) با مقادیر ضریب تعیین 0/74 در مقایسه با مدل خطی SARIMA دارای دقت قابل قبولی در پیش‌بینی سرعت باد ماهانه ایستگاه سینوپتیک اهواز میباشد.
|
|
تخصص ها
:
|
پیش‌بینی سرعت باد ماهانه، سری زمانی، مدل SARIMA، مدل SETAR
|
|
|
|
|
7
|
|
اولویت بندی عوامل مؤثر بر عدم مشارکت جوامع روستایی در طرح های آبخیزداری از دیدگاه آبخیزنشینان (مطالعه ی موردی: حوزهی آبخیز قشلاق استان فارس)
|
|
( 146 بازدید )
( 28 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 7 - شماره 27 - شماره پیاپی 27
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
توجه به مشارکت ذینفعان و شناسایی عوامل مؤثر بر عدم مشارکت جوامع روستایی و مرتفع ساختن موانع تحقق آن در اجرای پروژه های آبخیزداری، امکان برخورداری از پتانسیل های فکری، اجرایی، نظارتی و دانش بومی آبخیزنشینان را در مراحل مختلف مطالعاتی، اجرایی، ارزیابی و حفاظت طرح ها فراهم می کند. این مسأله ضمن کاهش هزینه ها، ضامن موفقیت و اجرای مؤثرتر طرح ها خواهد بود. به منظور دستیابی به این هدف، در این پژوهش با بررسی چهار شاخص و دوازده زیرشاخص با طیف لیکرت، اقدام به اولویت بندی عوامل مؤثر بر عدم مشارکت جوامع روستایی در طرحهای آبخیزداری از دیدگاه آبخیزنشینان در حوزهی آبخیز قشلاق واقع در شمال استان فارس شده است. تعیین فراوانی و فراوانی نسبی شاخص ها و زیرشاخص ها در نرمافزار SPSS (نسخه‌ی 23) صورت گرفت و به منظور تعیین اهمیت آن ها از آزمون t استفاده شد. سپس، ارتباط بین هر شاخص با زیرشاخصهای آن با استفاده از ضرایب همبستگی مشخص شد و به منظور اولویتبندی شاخص ها و زیرشاخص های مؤثر، از آزمون ناپارامتری فریدمن استفاده شد. نتایج نشان داد در اولویت بندی شاخص ها از دیدگاه آبخیزنشینان به ترتیب شاخص های "آموزشی- ترویجی"، "اقتصادی"، "اجتماعی"، و "طراحی- اجرایی" به عنوان شاخصهای مؤثر و در اولویت بندی زیرشاخص ها، به ترتیب زیرشاخص های "عدم آموزش ساکنان حوضه در خصوص طرحها و اهداف مربوطه" و "اختلافات قومی و محلی" دارای بیشینه و کمینه ی اولویت در عدم مشارکت در طرحهای آبخیزداری در این حوزهی آبخیز تعیین شدند. لازم است به منظور مشارکت پایدار جوامع روستایی در طرح های آبخیزداری، نسبت به تدوین برنامه ی جامع آموزش و ترویج و حل مسائل "اقتصادی" آبخیزنشینان اقدامات عملی صورت گیرد.
|
|
تخصص ها
:
|
آبخیزداری، آبخیزنشینان، قشلاق، مشارکت
|
|
|
|