| |
|
1
|
|
ارزیابی دبی و کیفیت آب در ایستگاه بدوی رودخانه قره سو اردبیل
|
|
( 1001 بازدید )
( 116 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 4 - شماره 15 - شماره پیاپی 15
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
رودخانه‌ها شریان اصلی جابجایی آب در سراسر زمین بوده که می‌تواند در قسمت‌های مختلفی از جمله کشاورزی و آشامیدن استفاده گردد. لذا توجه به مقدار و کیفیت آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این پژوهش با هدف بررسی این دو بعد یعنی کیفیت و کمیت یکی از مهم‌ترین رودخانه‌های شمال غرب کشور انجام شده است. بدین منظور از آمار 20ساله دبی و ویژگی‌های هیدروشیمیایی ایستگاه بدوی رودخانه قره‌سو اردبیل استفاده شد. در پژوهش حاضر ابتدا ویژگی‌های کمی رودخانه از جمله آورد سالانه رودخانه، حداکثر دبی سالانه و خشکسالی هیدرولوژیکی آن مورد بررسی قرار گرفت و در قسمت بعد مطالعه کیفی رودخانه از جمله غلظت مواد محلول در آب و ارتباط بعضی پارامترهای آن با دبی آنالیز شد. نتایج حاصل نشان داد میانگین دبی سالانه 1020 لیتر برثانیه بوده و از سال 1372 به بعد دبی ماهانه حتی از مقدار متوسط دبی کم‌تر شده است. آورد سالانه رودخانه32.1مترمکعب محاسبه شده که با توجه به دبی، عدد قابل توجهی است. در بررسی خشکسالی هیدرولوژیکی مشخص شد از سال 1372 به بعد وقوع خشکسالی در این رودخانه اتفاق افتاده است. در قسمت مطالعه کیفی، همبستگی سه پارامتر (TDSECو SAR) با دبی رودخانه بررسی شد و نتیجه حاصل نشان داد بالاترین همبستگی با ضریب تبیین 0.69 بین ECودبی بود و در نتیجه برای حفظ کیفیت رودخانه، باید تدابیری در نظر گرفت تا فعالیت‌های انسانی که به نحوی باعث کاهش دبی جریان می‌شود، انجام نگردد.
|
|
تخصص ها
:
|
واژه‌های کلیدی: خشکسالی هیدرولوژیکی، کمیت رودخانه، هیدروشیمیایی، قره‌سو
|
|
|
|
|
2
|
|
روند تغييرات رواناب و كيفيت آب سطحي در رودخانه گرگانرود
|
|
( 1031 بازدید )
( 136 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 4 - شماره 15 - شماره پیاپی 15
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
با توجه به اهمیت ارزیابی پارامترهای هیدرولوژیکی از جمله کیفیت آب و جریان رودخانه و یافتن تغییرات آن‌ها در دوره زمانی بلند مدت، توجه به روش‌های ارزیابی روند های آماری بیشتر شده است. در این تحقیق روند شش سري زماني سالانه از متغير‌هاي مهم كيفيت آب و دبي در 7 ايستگاه منتخب حوزه آبخیز گرگانرود از سال 1350 تا 1388 با استفاده از 4 روش غیرپارامتری اسپیرمن ، من -کندال، تخمین‌گر شیب سن و هوجز- لهمنو به طور مقایسه‌ای بررسی گردید. نتايج نشان داد که به غیر از آزمون هوجز-لهمن که هیچ روندی را نشان نداد بقیه روش‌ها داری نتایج تقریبا مشابهی بودند. نتایج كلي این روش‌ها را مي‌توان به‌طور مختصر به شرح ذيل بيان كرد: (1) غلظت HCO3درايستگاههای تنگراه، تمر، گالیکش و لزوره كاهش نشان داد، اما در مكان‌هاي نمونه‌برداري ديگر روندي مشاهده نشد، (2) روند افزایشی (با شیب مثبت) معني‌داري در‌مورد SO4در ايستگاه رامیان مشاهده شد، (3) مجموع مواد محلولمطابق آزمون اسپیرمن در ایستگاه تمر روند افزایشی در گالیکش روند کاهشی داشته است؛ اما براساس آزمون‌های من-کندال و سن روند در سه ایستگاه تخمین زده شد که مسیر روند در ایستگاه های تمر و گالیکش مشابه با آزمون اسپیرمن و در ایستگاه رامیان روند افزایشی مشاهده شد، (4) غلظت‌هاي SARدر سه ايستگاه تمر، گالیکش و تقی آباد افزایش يافته اما درايستگاه‌هاي ديگر هيچ تغيير معني‌داري يافت نشده است، (5) نقاط تغيير معني‌دار براي سختي کل آب در ايستگاه های تنگراه و گالیکش با شيب مثبت مشخص شد، (6) روندي با كاهش شيب معني‌دار در رابطه با داده‌هاي سري‌هاي زماني دبي در دو ایستگاه تمر و رامیان يافت شد، اما در مكان‌هاي نمونه‌برداري ديگر روندی مشاهده نشد. براساس تجزيه و تحليل‌ها، روند معني‌داري مربوط به متغير‌هاي كيفيت آب به‌خصوص در قسمت شرقي حوضه مشاهده شد.
|
|
تخصص ها
:
|
واژه‌هاي كليدي: رونديابي، من –کندال، تخمین‌گر شیب سن، هوجز- لهمن، اسپیرمن.
|
|
|
|
|
3
|
|
تدقیق نقشه همبارش در حوضه های آبخیز کم داده به کمک گرادیان ارتفاع-بارش و تهیه لایه های خطا (مطالعه موردی حوضه آبخیز تفت-دهشر در استان یزد)
|
|
( 993 بازدید )
( 34 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 4 - شماره 15 - شماره پیاپی 15
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
مدیریت صحیح و پایدار منابع آب در حوضه های آبخیز در گرو مطالعه و اطلاع از وضعیت منطقه می باشد. مقدار بارش جزء پارامتر اصلی و تاثیر گذار در تمامی ابعاد اکولوژیکی، زیست محیطی و هیدرولوژیکی در حوضه های آبخیز می باشد، بنابراین داشتن اطلاعات کافی و دقیق از بارش منطقه به منظور مدیریت بهینه و پایدار حوضه های آبخیز ضروری می باشد. از سوی دیگر کمبود ایستگاههای بارانسنج کافی در حوضه آبخیز و در مواردی فقدان آن، موجب کاهش دقت نتایج تحقیقات و مطالعات می شود. بنابراین هدف از تحقیق حاضر تهیه نقشه دقیق همبارش حوضه آبخیز تفت-دهشیر می باشد. حوضه آبخیز تفت-دهشیر در استان یزد واقع شده است و ایستگاه بارانسنج به تعداد کافی در حوضه وجود ندارد. در این تحقیق به منظور تهیه نقشه همبارش از روش گرادیان ارتفاع-بارش استفاده شد و با تهیه نقشه های اختلاف بارش(خطا)، نقشه های همبارش تهیه شده تدقیق شدند. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که با استفاده از گرادیان بارش-ارتفاع و اعمال نقشه های اختلاف بارش می توان نقشه های همبارش بسیار دقیق در حوضه های آبخیز کم داد یا فاقد داده تهیه نمود.
|
|
تخصص ها
:
|
کلمات کلیدی: همبارش، لایه های خطا، گرادیان ارتفاع-بارش، حوضه آبخیز
|
|
|
|
|
4
|
|
سلامت آبخيز (قسمت دوم): مدل مفهومي فشار، وضعيت و پاسخ (PSR
|
|
( 1045 بازدید )
( 100 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 4 - شماره 15 - شماره پیاپی 15
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
در دهه اخير مطالعات مختلفي در راستاي توسعه ابزار مديريتي منابع آب و خاک با هدف حفظ سلامت آن‌ها صورت گرفته است. بنابراين اولين اقدام ضروري در اين راستا، تعيين وضعيت سلامت اين منابع مهم در مقياس زيست‌بوم‌هاست. براي تعيين سلامت، معيارها و شاخص‌هاي کليدي از مجموعه عوامل انساني، اقليمي، زمين‌شناسي، خاکي و پوشش گياهي نمايان‌گر شرايط کنوني سلامت معرفي و توسعه داده شده است. مطابق با پژوهش‌هاي متعدد صورت گرفته در اين راستا، استفاده از هر کدام از اين معيارها به تنهايي نميتواند گوياي وضعيت سلامت زيست‌بوم مورد مطالعه باشد. بر همين اساس ترکيبي از اين معيارها مد نظر قرار گرفته است. اما نحوه ترکيب و تلفيق اين معيارها و شاخص‌ها بسته به شرايط مطالعاتي متفاوت بوده و يکي از چالش‌هاي اساسي در حوزه ارزيابي سلامت منابع آب و خاک و نهايتاً زيست‌بوم‌ها محسوب مي‌شود. به همين‌منظور مدل‌هاي مفهومي مختلفي براي تبيين اين معيارها و شاخص‌ها در قالب يک چارچوب مشخص ارائه شده‌اند. در همين راستا، مدل مفهومي شاخص محور فشار، حالت، پاسخ(PSR)براي ارزيابي سلامت زيست‌بوم‌ها پيشنهاد شده است. مدل PSRبا سامان‌دهي معيارها در قالب شاخص‌هاي جامع فشار، حالت و پاسخ توانسته است سلامت زيست‌بوم را با لحاظ کليه شرايط حاکم بر يک سامانه تعيين کند. حال با توجه به روند تخريب روزافزون منابع طبيعي و لزوم مديريت جامع حوزه‌هاي آبخيز کشور ارزيابي سلامت زيست‌بوم‌هاي کشور ضروري مي‌باشد. لذا در پژوهش حاضر اطلاعات جامع و لازم در خصوص مدل PSRو مفاهيم حاکم بر آن ارائه شده است تا محققان و مديران حوزه‌هاي آبخيز بتوانند از اين رويکرد به‌عنوان يک رويکرد جامع براي ارزيابي سلامت آبخيز و تصميم‌گيري در خصوص اتخاذ بهترين اقدامات مديريتي استفاده نمايند.
|
|
تخصص ها
:
|
واژه‌هاي کليدي:آبخيز سالم، امنيت بوم‌شناختي، خدمات زيست‌بوم، شاخص‌هاي يکپارچه، نيروي محرکه تخريب
|
|
|
|
|
5
|
|
گروه‌بندی آبخیزها براساس خصوصیات فیزیکی و دبی پایه جریان رودخانه با روش‌های مختلف خوشه‌بندی در استان اردبیل
|
|
( 1014 بازدید )
( 78 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 4 - شماره 15 - شماره پیاپی 15
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
خوشه‌بندی آبخیزهای مشابه از نظر خصوصیات هیدرولوژیک در تفسیر فرآیندهای هیدرولوژیک و تحلیل‌های منطقه‌ای آبدهی ضروری است. در تحقیق حاضر از دادههای دبی، دبی پایه، شاخص جریان پایه، کاربری موجود در هر حوضه، متوسط بارش سالانه و متغیرهای فیزیکی (مساحت حوضه، متوسط ارتفاع، طول آبراهه اصلی، تراکم زهکشی)، ودوتکنیک خوشه‌بندی کلاسيك K-Meansو سلسله مراتبی با هدف خوشه‌بندی 22 زیرحوضه در گروه‌های همگن، در استان اردبیل استفاده شده است.ابتدا دبی پایه از هیدروگراف روزانه جریان با روش الگوریتم یک پارامتره و برنامه‌نویسی در نرم‌افزار اکسل تفکیک شد، سپس از نسبت مقدار دبی پایه بر رواناب کل مقدار BFI، محاسبه گردید. در روش خوشه‌بندی K-meansگروه‌های مشابه براساس دادههای هر کدام از حوضه‌ها تعیین می‌گردد. در این تحقیق، پارامترهای دبی جریان، دبی پایه، BFI، درصد مساحت کاربری‌های مختلف، شیب، متوسط ارتفاع حوضه، مساحت، طول آبراهه اصلی، تراکم زهکشی و متوسط بارش و تشابه میان عناصر جهت خوشه‌بندی استفاده گردید. سپس به‌منظور تعیین تعداد بهینه خوشه‌ها از شاخص دیویس-بولدین استفاده شد. در ادامه، ابتدا زیرحوضه‌ها براساس دبی پایه سپس BFIو در نهایت براساس سایر متغیرهای فیزیکی خوشه‌بندی شدند. نتایج روش K-Meansنشان داد که در خوشه‌بندی براساس متغیر دبی پایه تعداد 4، 3 و 15 حوضه به‌ترتیب در خوشه‌های 1، 2 و 3 قرار گرفتند. در نهایت مقایسه روش چندمیانگینی و سلسله مراتبی نشان داد که گروه‌بندی زیرحوضه‌ها با روش چندمیانگینی با جزییات بیش‌تری صورت گرفته است. هم‌چنین از نظر دبی پایه و شاخص دبی پایه دو زیرحوضه ارباب‌کندی و گیلانده در یک خوشه و حوضه‌های دوست‌بیگلو، پل‌الماس، سامیان و فیروزآباد در یک خوشه قرار گرفته‌اند. به‌طور کلی زیر‌حوضه‌های آلادیزگه، احمدکندی و باروق دارای واکنش هیدرولوژیک مشابه از نظر دبی پایه، BFIو سایر متغیرهای فیزیکی بوده، و در یک گروه قرار می‌گیرند. براساس همگن‌بندی و تعیین حوضه‌های دارای رفتار مشابه از نظر دبی جریان و تغییرات دبی پایه، مناطق همگن دارای خصوصیات مشابه از نظر تحلیل آبدهی، جریان اکولوژیک خواهند بود. برنامه‌ریزی استفاده از آب‌های سطحی و مدیریت آبخیزهای مشابه می‌تواند در مناطق همگن مدنظر قرار گیرند.
|
|
تخصص ها
:
|
کلمات کلیدی: مناطق همگن، گروه‌بندی آبخیزها، فاصله اقلیدسی،شاخص دبی پایه
|
|
|
|
|
6
|
|
استفاده از روش عکس برداري و پردازش تصوير در اندازه گيري قطر و سرعت قطرات باران شبيه سازي شده
|
|
( 1004 بازدید )
( 66 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 4 - شماره 15 - شماره پیاپی 15
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
تمامي روش هاي موجود در اندازه گيري خصوصيات قطرات بارش طبيعي يا شبيه سازي شده پرهزينه، طاقت فرسا و زمان بر هستند. در اين تحقيق براي اندازه گيري توزيع قطري و سرعت قطرات بارش شبيه سازي شده از روش عکس برداري با دوربين سرعت بالا (Nikon D90) و تکنيک پردازش تصوير استفاده شده است. براي پردازش تصوير نرم افزار ImageJو روش آشکارسازي لبه بکارگرفته شد و قطر قطرات با دقت هزارم ميليمتر اندازهگيري شدند. نتايج حاصل از اندازهگيري قطر قطرات نشان داد که شبيه ساز حاضر در اين مطالعه در فشارهاي 20، 40، 60 و 80 کيلوپاسکل قادر به شبيه سازي قطراتي با دامنه قطري 2/0 تا بيش از 6 ميليمتر است. با توجه به عملکرد مناسب شبيه ساز باران در فشار 60 کيلوپاسکل، سرعت قطرات براي کلاس هاي قطري مختلف در اين فشار و در ارتفاع نيم متري از زميناز 2/1 تا 5/7 متر بر ثانيه محاسبه شد که به سرعت حد بارش طبيعي نزديک است. همچنين با استفاده از آزمون دانکن مشخص شد که بين قطر قطرات توليد شده در هر 4 فشار مختلف اختلاف معني داري وجود دارد که با افزايش فشار قطر قطرات کاهش مي يابد. در نهايت نتايج حاصل از اين پژوهش نشان داد که عکس برداري و پردازش تصوير روشي سريع، کم هزينه با دقت و صحت بالا در تعيين خصوصيات بارش شبيه سازي شده مي باشد.
|
|
تخصص ها
:
|
واژه هاي کليدي: توزيع قطر قطرات، سرعت سقوط، عکسبرداري، پردازش تصوير، آشکارسازي لبهImageJ
|
|
|
|
|
7
|
|
بررسي حساسيت به فرسايش سازندهاي سنگي حوزه آبخيز زيارت با استفاده از انديس فرسايش
|
|
( 979 بازدید )
( 61 دانلود )
|
|
|
|
|
اطلاعات انتشار
:
|
دوره 4 - شماره 15 - شماره پیاپی 15
|
|
نویسندگان
:
|
|
|
خلاصه مقاله
:
|
فرسايش خاک از جمله نگراني‌هاي عمده زيست‌محيطي قرن حاضر است. با شناسايي منابع اصلي رسوب مي توان راهکاري عملي براي جلوگيري از هدررفت خاک ارائه نمود. در اين تحقيق براي کاهش خسارت سيل به تأسيسات و اراضي کشاورزي پايين دست حوزه آبخيز زيارت، ارتباط بين رسوبات آبراهه ها با منابع توليد رسوب بالادست با استفاده از روش انديس فرسايش مورد بررسي قرار گرفت. هدف از اين مطالعه، تعيين جنس اجزاء تشکيل‌دهنده رسوبات و نسبت دادن ذرات رسوبي به واحدهاي سنگ شناسي حوضه و در نتيجه تعيين سهم هر يک از واحدهاي سنگ شناسي در رسوب‌زايي حوزه آبخيز مي‌باشد. براي اين منظور ابتدا از رسوبات نمونه‌برداري صورت گرفت و بعد از دانه‌بندي نمونه ها، بررسي هاي کاني شناسي با استفاده از بينوکالر صورت گرفت. با تعيين جنس و تعداد کاني‌ها و خرده‌سنگ‌ها در هر نمونه، آن را به سنگ و سازند توليدکننده هرکاني و خرده سنگ نسبت داده و انديس فرسايش هر سازند در توليد رسوب مشخص شد و نقشه حساسيت به فرسايش واحدهاي سنگ شناسي تهيه گرديد. مطابق نتايج به دست آمده 23/23 درصد حوضه داراي فرسايش خيلي شديد، 24/05 درصد حوضه داراي فرسايش شديد، 9/07 درصد فرسايش ضعيف و 43/65 درصد حوضه داراي فرسايش خيلي ضعيف مي باشند.
|
|
تخصص ها
:
|
کلمات کليدي: دانه بندي، رسوب، سنگ شناسي، فرسايش‌پذيري سازند.
|
|
|
|