|
اطلاعات انتشار :
|
دوره 4 - شماره 15 - شماره پیاپی 15
|
|
عنوان مقاله
:
|
سلامت آبخيز (قسمت دوم): مدل مفهومي فشار، وضعيت و پاسخ (PSR
|
|
خلاصه مقاله
:
|
در دهه اخير مطالعات مختلفي در راستاي توسعه ابزار مديريتي منابع آب و خاک با هدف حفظ سلامت آن‌ها صورت گرفته است. بنابراين اولين اقدام ضروري در اين راستا، تعيين وضعيت سلامت اين منابع مهم در مقياس زيست‌بوم‌هاست. براي تعيين سلامت، معيارها و شاخص‌هاي کليدي از مجموعه عوامل انساني، اقليمي، زمين‌شناسي، خاکي و پوشش گياهي نمايان‌گر شرايط کنوني سلامت معرفي و توسعه داده شده است. مطابق با پژوهش‌هاي متعدد صورت گرفته در اين راستا، استفاده از هر کدام از اين معيارها به تنهايي نميتواند گوياي وضعيت سلامت زيست‌بوم مورد مطالعه باشد. بر همين اساس ترکيبي از اين معيارها مد نظر قرار گرفته است. اما نحوه ترکيب و تلفيق اين معيارها و شاخص‌ها بسته به شرايط مطالعاتي متفاوت بوده و يکي از چالش‌هاي اساسي در حوزه ارزيابي سلامت منابع آب و خاک و نهايتاً زيست‌بوم‌ها محسوب مي‌شود. به همين‌منظور مدل‌هاي مفهومي مختلفي براي تبيين اين معيارها و شاخص‌ها در قالب يک چارچوب مشخص ارائه شده‌اند. در همين راستا، مدل مفهومي شاخص محور فشار، حالت، پاسخ(PSR)براي ارزيابي سلامت زيست‌بوم‌ها پيشنهاد شده است. مدل PSRبا سامان‌دهي معيارها در قالب شاخص‌هاي جامع فشار، حالت و پاسخ توانسته است سلامت زيست‌بوم را با لحاظ کليه شرايط حاکم بر يک سامانه تعيين کند. حال با توجه به روند تخريب روزافزون منابع طبيعي و لزوم مديريت جامع حوزه‌هاي آبخيز کشور ارزيابي سلامت زيست‌بوم‌هاي کشور ضروري مي‌باشد. لذا در پژوهش حاضر اطلاعات جامع و لازم در خصوص مدل PSRو مفاهيم حاکم بر آن ارائه شده است تا محققان و مديران حوزه‌هاي آبخيز بتوانند از اين رويکرد به‌عنوان يک رويکرد جامع براي ارزيابي سلامت آبخيز و تصميم‌گيري در خصوص اتخاذ بهترين اقدامات مديريتي استفاده نمايند.
|
|
تخصص ها
:
|
واژه‌هاي کليدي:آبخيز سالم، امنيت بوم‌شناختي، خدمات زيست‌بوم، شاخص‌هاي يکپارچه، نيروي محرکه تخريب
|
|
منابع
:
|
Ding, Y., Wang, W., Cheng, X., Zhao, S. 2008. Ecosystem Health Assessment in Inner Mongolia Region based on Remote Sensing and GIS. The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, XXXVII. Part B1, 1029-1034.* Liang, P., Liming, D., Guijie, Y. 2010. Ecological Security Assessment of Beijing based on PSR Model. International Society for Environmental Information Sciences, 2010 Annual Conference (ISEIS). Procedia Environmental Sciences, 2: 832–841.* Mao, X., Wang, X., Chen, Q., Yin, X. 2014. A PSR-Framework-Based Health Assessment of Ulansuhai Lake in China. Polish Journal of Environmental Studies, 23(6): 2093-2102.*Niemeijer, D. Groot, R.S. 2008. A Conceptual Framework for Selecting Environmental Indicator Sets” ecological indicators, 8(1): 14–25.*Rapport, D., Friend, A. 1979. Towards a Comprehensive Framework for Environmental Statistics: a Stress-Response Approach. Statistics Canada Catalogue. Minister of Supply and Services Canada, Ottawa, 11-510.*Ren, R., Liu, J.T., Ni, J.J., Xiang, X.Y. 2014. Health Evaluation of a Lake Wetland Ecosystem Based on the TOPSIS Method. Polish Journal of Environmental Studies, 23(6): 2183-2190.*Yang, W., Jin, Y., Sun, T., Li, M. 2015 Effects of Seashore Reclamation Activities on Wetlands Ecosystem, a Case Study in Yellow River Delta. E-proceedings of the 36th IAHR World Congress, The Hague, the Netherlands. 28 June- 3 July, 2015, 1-3.*Yu, G., Yu, Q., Hu, L., Zhang, Sh., Fu, T., Zhou, X., He, X., Liu, Y., Wang, S., Jia, J. 2013. Ecosystem Health Assessment based on Analysis of a Land Use Database. Applied Geography44, 154164.*Zhang, F., Zhang, J., Wu, R., Ma, Q., Yang, J. 2015. Ecosystem Health Assessment based on DPSIRM Framework and Health Distance Model in Nansi Lake, China. Stochastic Environmental Research and Risk Assessment, 30: 1235-1247.
|